• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

دهم (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





دُهْمَة (به ضم دال و سکون هاء و فتح میم) از ریشه «دهم» از واژگان قرآن کریم به معنای سیاهی است. این واژه تنها یکبار در آیه ۶۴ سوره رحمن به صورت مُدْهامَّتان آمده است.



دُهْمَة به معنى سياهى است. گويند «ادْهَامَ‌ الزَّرْعُ» يعنى كشت سياه شد و چون خضروات برسند رنگ آنها به سياهى می‌زند و سياه مى‌نمايد.


(وَ لِمَنْ خافَ مَقامَ رَبِّهِ جَنَّتانِ‌ •... وَ مِنْ دُونِهِما جَنَّتانِ‌ • ... مُدْهامَّتانِ‌ • فَبِأَيِّ آلاءِ رَبِّكُما تُكَذِّبانِ) (و براى كسى كه از مقام پروردگارش خائف است، دو باغ بهشتى است. ... و پايين تر از آنها، دو باغ بهشتى ديگر است. ... هر دو خرّم و سرسبزند. پس كدامين نعمتهاى پروردگارتان را انكار مى‌كنيد؟!)
«مُدْهامَّتانِ‌» تثنيه مدهامّة است و اصل آن از دهمة به معنى سياهى است. اين كلمه در قرآن وصف‌ «جَنَّتانِ‌» در آيه سابق است و معنى چنين می‌شود: «نزديک آن دو بهشت و يا پائين‌تر از آن دو، دو بهشت ديگرى هست كه از انبوهى درختان سياه مى‌نمايد.»


اين كلمه فقط يكبار در كلام الله آمده است.


۱. رحمن/سوره۵۵، آیه۶۴.    
۲. قرشی بنایی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۲، ص۳۶۵.    
۳. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۳۲۰.    
۴. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۶، ص۶۵.    
۵. رحمن/سوره۵۵، آیه۴۶.    
۶. رحمن/سوره۵۵، آیه۶۲.    
۷. رحمن/سوره۵۵، آیه۶۴.    
۸. رحمن/سوره۵۵، آیه۶۵.    
۹. مکارم شیرای، ناصر، ترجمه قرآن، ص۵۳۳.    
۱۰. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۹، ص۱۱۱.    
۱۱. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۹، ص۱۸۶.    
۱۲. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۹، ص۳۱۹.    
۱۳. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۴، ص۱۲۰.    
۱۴. رحمن/سوره۵۵، آیه۶۴.    



قرشی بنایی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «دهم»، ج۲، ص۳۶۵.    






جعبه ابزار