• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

دخان (لغات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


مرجع: دخان (لغات‌قرآن)
مقالات مرتبط: دخان (مفردات‌قرآن)، دخان (مفردات‌نهج‌البلاغه)، دخان.


دخان: (السَّمآءُ بِدُخانٍ مُّبِینٍ)
[۱] دخان/سوره۴۴، آیه۱۰.    

در این که منظور از «دخان» (دود) چیست؟ در میان مفسران گفتگو است، دو نظریه عمده وجود دارد: الف: اشاره به مجازاتی است که کفار «قریش»، در عصر پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) به آن مبتلا شدند. ب: منظور از «دخان مبین»، همان دود غلیظی است که در پایان جهان و در آستانه قیامت، صفحه آسمان را می‌پوشاند، و نشانه فرا رسیدن لحظات آخر دنیا، و سرآغاز عذاب الیم الهی برای ظالمان و مفسدان است.
[۲] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۲۱، ص۱۷۳.    

[۳] راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۳۱۰.    
[۴] طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۶، ص۲۴۶.    



(فَٱرۡتَقِبۡ يَوۡمَ تَأۡتِي ٱلسَّمَآءُ بِدُخَانٖ مُّبِينٖ)
[۵] دخان/سوره۴۴، آیه۱۰.    
(پس منتظر روزى باش كه آسمان دود آشكارى پديد آورد).
[۶] مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۴۹۶.    

علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: مفسرين در اينكه منظور از اين عذاب چيست اختلاف كرده‌اند:
بعضى‌گفته‌اند: مراد همان قحطی است كه اهل مکه بدان مبتلا شدند، چون بعد از آنكه بر کفر خود و بر آزار رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) و مؤمنین اصرار ورزيدند، رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) نفرينشان كرد و عرضه داشت: بار الها آنها را به قحطيى نظير قحطى زمان یوسف گرفتارشان فرما. بدنبال اين نفرين ديگر زمين گیاه نرويانيد، و قریش به قحطى شديدى دچار شدند، به طورى كه افراد از شدت گرسنگى گويى دودى جلو چشمشان را گرفته و آسمان را پر از دود مى‌ديدند. و براى سد جوع مردار و استخوان مى‌خوردند، تا آنكه نزد رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) رفته، عرضه داشتند: اى محمد! تو آمده‌اى تا بشر را به صله رحم دعوت كنى، اينك قوم تو و ارحامت دارند مى‌ميرند، و آن گاه وعده دادند كه اگر اين گرانى و قحطى برطرف شود به وى ایمان خواهند آورد. پس رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) دعا كرد و از خدا خواست تا نعمت را بر آنان فراخ و فراوان كند، و خدا هم دعايش را مستجاب نمود. اما مردم دوباره به كفر قبليشان برگشته، عهد خود بشكستند.
[۷] آلوسی، محمود، روح المعانی، ج ۲۵، ص ۱۱۷.    

بعضى‌ديگر گفته‌اند: دخان مذكور در اين آيه از علامت‌هاى قيامت است كه هنوز محقق نشده، و قبل از قيام قيامت محقق مى‌شود. و دود در گوش‌هاى مردم داخل مى‌شود، به طورى كه سرهايشان مانند سر گوسفند بريان مى‌گردد، اما مؤمنين تنها دچار زکام مى‌شوند، و زمين تماميش مانند خانه‌اى بدون روزنه مى‌شود كه در آن آتش افروخته و دود به راه انداخته باشند. زمين چهل روز چنين حالتى به خود مى‌گيرد.
[۸] آلوسی، محمود، روح المعانی، ج ۲۵، ص ۱۱۸.    

بعضى‌هم چه بسا گفته باشند كه: مراد از روزى كه دود بياورد، روز فتح مکه است، كه لشكر اسلام وارد آن شد، و دود اجاق‌هايشان فضاى مكه را پر كرد، و تاريك ساخت.
[۹] آلوسی، محمود، روح المعانی، ج ۲۵، ص ۱۱۸.    

و چه بسا بعضى‌ ديگر گفته باشند: مراد از آن، روز قيامت است،
[۱۰] آلوسی، محمود، روح المعانی، ج ۲۵، ص ۱۱۸.    
و اين دو قول يعنى قول سوم و چهارم به طورى كه ملاحظه مى‌فرماييد چندان قابل قبول نيست‌.
[۱۱] طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج، ص.    
[۱۲] طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۸، ص۱۳۷.    
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
[۱۳] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۲، ص۲۹۱.    
[۱۴] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۹، ص۱۰۴.    
)

۱. ↑ دخان/سوره۴۴، آیه۱۰.    
۲. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۲۱، ص۱۷۳.    
۳. ↑ راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۳۱۰.    
۴. ↑ طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۶، ص۲۴۶.    
۵. ↑ دخان/سوره۴۴، آیه۱۰.    
۶. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۴۹۶.    
۷. ↑ آلوسی، محمود، روح المعانی، ج ۲۵، ص ۱۱۷.    
۸. ↑ آلوسی، محمود، روح المعانی، ج ۲۵، ص ۱۱۸.    
۹. ↑ آلوسی، محمود، روح المعانی، ج ۲۵، ص ۱۱۸.    
۱۰. ↑ آلوسی، محمود، روح المعانی، ج ۲۵، ص ۱۱۸.    
۱۱. ↑ طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج، ص.    
۱۲. ↑ طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۸، ص۱۳۷.    
۱۳. ↑ طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۲، ص۲۹۱.    
۱۴. ↑ طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۹، ص۱۰۴.    


• مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «دخان»، ص۲۲۳.    


رده‌های این صفحه : لغات سوره دخان | لغات قرآن
جعبه ابزار