دخان (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
دُخان (به ضم دال و فتح خاء) از
واژگان نهج البلاغه به معنای دود است. منظور از آن در
نهج البلاغه كه فقط يک دفعه آمده، گازهاى برخاسته از زمين است كه به
قدرت خدا، جوّ زمين را تشكيل دادند.
دُخان به معنای دود است. منظور از آن در «نهج»، گازهاى برخاسته از زمين است كه به قدرت خدا، جوّ زمين را تشكيل دادند.
حضرت علی علیه السلام فرموده:
«وَنَادَاهَا بَعْدَ إِذْ هِيَ دُخَانٌ مُبِينٌ فَالْتَحَمَتْ عُرَى أَشْرَاجِهَا وَفَتَقَ بَعْدَ الارْتِتَاقِ صَوَامِتَ أَبْوَابِهَا» «شَرَج» به معنای دستگيره است و اضافه «عرى» بر آن نشان مى‌دهد كه همه آسمان نسبت به همديگر دستگيره است و شايد به معنى «گشاده‌ها» باشد.
«آسمان را پس از آن كه دخان و بخار بود خواند، در نتيجه دستگيره‌اى باز شده‌اش بسته شد، و بعد از بسته بودن درهاى بسته‌ها آن را باز كرد.»
شرح‌های خطبه: (
)
اين كلمه نظير:
(ثُمَّ اسْتَوى إِلَى السَّماءِ وَ هِيَ دُخانٌ فَقالَ لَها وَ لِلْأَرْضِ ائْتِيا طَوْعاً أَوْ كَرْهاً قالَتا أَتَيْنا طائِعِينَ) مى‌باشد.
این واژه در نهج البلاغه فقط يک دفعه آمده است.
•
قرشی بنایی، سید علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «دخان»، ج۱، ص۳۷۹.
