• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

دَحْر (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





دَحْر (به فتح دال و سکون حاء) از واژگان نهج البلاغه به معنای طرد و راندن است.
این واژه دارای مشتقاتی است که در نهج البلاغه بکار رفته است، مانند:
مَدْحَرَه (به فتح میم و سکون دال و فتح حاء و راء) است که مانند دحر مصدر می‌باشد.
مَداحِر (به فتح میم و دال و سکون همزه و کسر حاء) نیز جمع مَدْحَر (به فتح میم و حاء و سکون دال) و آن چيزى است كه شیطان با آن طرد مى‌شود.
از اين ماده سه مورد در «نهج البلاغه» آمده است.




دَحْر به معنای طرد و راندن است. «دَحَرَهُ‌ دَحْراً و دُحُوراً: طردهُ‌ و ابعدهُ‌ و دفعهُ‌.»
مدحره مصدر است مانند دحر.
مداحر جمع مدحر و آن چيزى است كه شيطان با آن طرد مى‌شود پس مدحر و مزاجر، اعمال فاضله است كه طرد و زجر كننده شيطانند.



به برخی از مواردی که در نهج البلاغه به‌کار رفته است، اشاره می‌شود:


۲.۱ - مَدْحَرَةُ - خطبه ۲ (درباره شهادت به توحید)

حضرت علی علیه السلام درباره شهادت به توحید فرموده: «فَإِنَّها... مَرْضاةُ الرَّحْمنِ وَ مَدْحَرَةُ الشَّيْطانِ.»
«آن سبب خوشنودى خدا و طرد كننده شيطان است.»


۲.۲ - مَداحِرِ - خطبه ۱۵۱ (حضرت در مقام دعا)

امیرالمومنین علی (علیه‌السلام) در مقام دعا فرمود: «وَ أَسْتَعينُهُ عَلَى مَداحِرِ الشَّيْطانِ وَ مَزاجِرِهِ.»
«از خدا مدد مى‌طلبم در رسيدن به اعمالی كه طرد كننده و كنار كننده شيطانند.»



از اين ماده سه مورد در «نهج البلاغه» آمده است.


۱. قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه،ج ۱، ص ۳۷۶.    
۲. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج ۳، ص ۳۰۰.    
۳. شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیه و الشوارد، ج ۲، ص ۱۷۹.    
۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص ۳۸، خطبه ۲.    
۵. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص ۲۲، خطبه ۲.    
۶. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص ۴۶، خطبه ۲.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص ۳۵، خطبه ۲.    
۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه،ج ۱، ص ۴۷۳.    
۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج ۱، ص ۴۷۸-۴۷۹.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج ۱، ص ۲۷۴-۲۷۵.    
۱۱. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج ۲، ص ۲۸۸-۲۸۹.    
۱۲. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج ۱، ص ۱۳۳.    
۱۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص ۳۲۲، خطبه ۱۵۱.    
۱۴. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج ۲، ص ۴۹، خطبه ۱۴۷.    
۱۵. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص ۲۰۹، خطبه ۱۵۱.    
۱۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص ۳۱۹، خطبه ۱۵۱.    
۱۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج ۳، ص ۴۰۵.    
۱۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج ۳، ص ۴۰۷.    
۱۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج ۶، ص ۲۰.    
۲۰. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج ۹، ص ۱۶۲.    
۲۱. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج ۹، ص ۱۳۷.    
۲۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص ۳۸، خطبه ۲.    
۲۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص ۳۲۲، خطبه ۱۵۱.    
۲۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص ۴۴۹، خطبه ۱۹۲.    



قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «دحر»، ج ۱، ص ۳۷۶-۳۷۷.    






جعبه ابزار