داود (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
داود:
(وَ اذْكُرْ عَبْدَنا داوودَ) داود يكى از پيامبران بزرگ
بنی اسرائیل بود كه حكومتى عظيم داشت و در آيات متعددى از
قرآن مجید مقام والاى او ستوده شده است. آيه مورد بحث به دنبال كارشكنی‌هاى مشركان و بت‌پرستان و نسبت‌هاى نارواى آنان به
پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) به منظور دل‌دارى آن حضرت و مومنان اندک آن روز مطرح شده و از داود سخن گفته است، داودى كه
خداوند آن‌همه قدرت به او داد و حتى كوه‌ها و پرندگان را مسخر او ساخت تا نشان دهد هنگامى‌كه لطف او شامل حال كسى باشد كارى از انبوه دشمنان ساخته نيست. نيروى جسمانى داود در حدّى بود كه در ميدان جنگ بنى اسرائيل با جالوت جبار ستمگر با يک ضربه نيرومند به‌وسيله سنگى كه از فلاخن رها كرد
جالوت را از پاى در آورد. از نظر قدرت سياسى، حكومتى نيرومند داشت كه با قدرت تمام در برابر دشمنان مى‌ايستاد، حتى گفته‌اند در اطراف محراب عبادت او هزاران نفر شب تا صبح به حال آماده‌باش بودند! و از نظر قدرت معنوى و اخلاقى و نيروى عبادت چنان بود كه بسيارى از شب را بيدار بود و به عبادت پروردگار مشغول، خلاصه اين كه داود مردى بود نيرومند در جنگ‌ها، در عبادت، در علم و دانش و در حكومت و هم صاحب نعمت فراوان و او نيز از كوچک‌ترين غفلت و ترک اولى به‌سوى پروردگارش توبه مى‌كرد. همه پرندگان و كوه‌ها مطيع فرمان داود و هم‌صدا با او بودند و امتياز داود اين بود كه به هنگام بلند كردن صدا و سر دادن نغمه تسبيح، آن‌چه در كمون و درون اين موجودات بود آشكار مى‌گشت و زمزمه درونى به نغمه بيرونى تبديل مى‌شد همان‌گونه كه در مورد تسبيح «سنگريزه» در دست پيامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) نيز در روايات آمده است. در روايتى از
امام صادق (علیه‌السلام) مى‌خوانيم: «داود به‌سوى دشت و بيابان خارج شد و هنگامى‌كه
زبور را تلاوت مى‌كرد هيچ كوه و سنگ و پرنده‌اى نبود مگر اين‌كه با او هم‌صدا مى‌شد». در آيه ۱۰ سوره سباء مى‌خوانيم كه
خداوند آهن را در دست او نرم و ملايم ساخت.
ممكن است گفته شود خداوند به صورت اعجاز مانندى روش نرم كردن آهن را به او تعليم داد، آن‌چنان كه بتواند از آن مفتول‌هاى نازک و محكمى براى بافتن زره بسازد و يا گفته شود كه قبل از داود براى
دفاع در جنگ‌ها از صفحات آهن استفاده مى‌شد كه هم سنگين بود و هم اگر آن را به خود مى‌بستند چنان خشک و انعطاف‌ناپذير بود كه جنگ‌جويان را سخت ناراحت مى‌كرد، هيچ‌كس تا آن روز نتوانسته بود از مفتول‌هاى باريک و محكم آهن، چيزى همچون زره ببافد كه همچون لباس به راحتى در تن برود و با حركات بدن نرم و روان باشد. ولى ظاهر آيه اين است كه نرم شدن آهن در دست داود به فرمان الهى و به صورت اعجاز انجام مى‌گرفت، چه مانعى دارد همان كسى كه به كوره داغ خاصيت نرم كردن آهن را داده، همين خاصيت را به شكل ديگر در پنجه‌هاى داود قرار دهد؟در بعضى از روايات اسلامى نيز به همين معنى اشاره شده است.
در حديثى آمده است كه خداوند به داود وحى فرستاد «تو بنده خوبى هستى جز اين كه از
بیت المال،
ارتزاق مى‌كنى داود چهل روز گريه كرد (و از خدا راه حلى خواست) خداوند آهن را براى او نرم كرد،زرهى مى‌ساخت...و به اين وسيله از بيت المال بى‌نياز شد». بعضى از مفسران چنين نقل كرده‌اند که
لقمان به حضور داود آمد به هنگامى‌كه نخستين زره را مى‌بافت، آهن را به صورت مفتول‌ها و حلقه‌هاى متعددى در مى‌آورد و در هم فرومى‌كرد اين منظره سخت لقمان را به خود جلب كرد و در فكر فرورفت، ولى همچنان نگاه مى‌كردو هيچ سوال نمى‌كرد، تا اين كه داود بافتن زره را به پايان رسانيد، برخاست و بر تن كرد و گفت چه وسيله دفاعى خوبى براى جنگ است؟! لقمان كه هدف نهايى را دريافته بود چنين گفت: «خاموشى حكمت است، اما كمتر كسى آن را انجام مى‌دهد!»
به مواردی از کاربرد
داود در قرآن، اشاره می‌شود:
(اصْبِرْ عَلى ما يَقولونَ وَ اذْكُرْ عَبْدَنا داوودَ ذا الْأَيْدِ إِنَّهُ أَوّابٌ) (در برابرآن‌چه مى گويند شكيبا باش و به خاطر بياور بنده ما داود صاحب قدرت را، كه او بسيار توبه‌كننده بود.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید:
كلمه أيد به معناى نيرو است و حضرت داوود در تسبيح خداى تعالى مردى نيرومند بود و خدا را تسبيح مى‌كرد و كوه‌ها و مرغان هم با او هم‌صدا مى‌شدند و نيز مردى نيرومند در سلطنت و نيرومند در علم و نيرومند در جنگ بود و همان كسى است كه جالوت را به قتل رسانيد، كه داستانش در سوره بقره گذشت و كلمه اواب
اسم مبالغه است از ماده أوب كه به معناى رجوع است و منظور كثرت رجوع او به سوى پروردگارش است.
(وَ لَقَدْ آتَيْنا داوودَ مِنّا فَضْلا يا جِبالُ أَوِّبي مَعَهُ وَ الطَّيْرَ وَ أَلَنّا لَهُ الْحَديدَ) (و ما به داود از سوى خود فضيلتى بزرگ بخشيديم ما به كوه‌ها و پرندگان گفتيم: اى كوه‌ها و اى پرندگان! با او در تسبيح خدا هم آواز شويد و آهن را براى او نرم كرديم.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید:
(وَ أَلَنّا لَهُ الْحَديدَ) يعنى ما آهن را با همه صلابت و سختى‌اش براى او نرم كرديم.
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «داود»، ج۲، ص۶۱-۶۳.
