داخر (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
داخر: (وَ هُمْ داخِرُونَ) «داخر» از مادّه
«دخر» (بر وزن فخر) و «
دخور» هر دو به معنای ذلت و
حقارت و
تواضع و کوچکی است،
آیه فوق در حقیقت جمله مقدری دارد که جواب اصلی همان بوده و بقیه چیزی اضافه بر آن است تا سخن قاطعیت بیشتری پیدا کند، و تقدیر چنین بوده: «نَعَمْ انَّکُمْ مَبْعُوثُونَ حالِکَوْنِکُمْ
داخِرِینَ».
ترجمه و تفاسیر آیات مرتبط با
داخر.
(أَوَلَمۡ يَرَوۡاْ إِلَىٰ مَا خَلَقَ ٱللَّهُ مِن شَيۡءٖ يَتَفَيَّؤُاْ ظِلَٰلُهُۥ عَنِ ٱلۡيَمِينِ وَٱلشَّمَآئِلِ سُجَّدٗا لِّلَّهِ وَهُمۡ دَٰخِرُونَ) (آيا آنها مخلوقات خدا را نديدند كه سايه‌هايشان از راست و چپ حركت دارند، در حالى كه با خضوع براى خدا
سجده مى‌كنند؟!)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه
دخور به معناى خضوع و ذلت است.... معناي آیه اين است كه آنچه جنبنده در زمين و آسمان هست در برابر خدا خضوع نموده و انقياد ذاتى را كه همان حقيقت سجده است دارند، پس حق خداى تعالى است كه پرستش و سجده شود.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
(قُلۡ نَعَمۡ وَأَنتُمۡ دَٰخِرُونَ) (بگو: «آرى، همه شما زنده مى‌شويد در حالى كه خوار خواهيد بود.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: يعنى زنده مى‌شويد در حالى كه خوار و بى مقدار و ذليل باشيد. و اين در حقيقت احتجاج و استدلال به عموميت
قدرت خدا و نفوذ اراده بى‌درنگ او است.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
(وَقَالَ رَبُّكُمُ ٱدۡعُونِيٓ أَسۡتَجِبۡ لَكُمۡۚ إِنَّ ٱلَّذِينَ يَسۡتَكۡبِرُونَ عَنۡ عِبَادَتِي سَيَدۡخُلُونَ جَهَنَّمَ دَاخِرِينَ) (پروردگار شما گفته است: «مرا بخوانيد تا دعاى شما را اجابت كنم. به يقين كسانى كه از
عبادت من
تکبّر مى‌ورزند بزودى با ذلّت وارد
دوزخ مى‌شوند.»)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه
داخرين جمع
اسم فاعل از
مصدر دخور است كه به معناى ذلت است.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «داخر»، ص۲۲۲.
