• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

دَأْب (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





دَأْب (به فتح دال و سکون همزه) از واژگان نهج البلاغه به معنای عادت، شأن و تلاش است.
از اين ماده سه مورد در «نهج البلاغه» آمده است.




دَأْب به معنای عادت، شأن و تلاش است.
طبرسی فرموده: دَأْب به معنى عادت است.
«دَأَبَ، يَدْئَبُ» آن گاه گويند كه كسى به چيزى عادت كند و در آن ثابت باشد.


به برخی از مواردی که در نهج البلاغه به‌کار رفته است، اشاره می‌شود:


۲.۱ - دائِب - خطبه ۱۲۹ (مداومت در عمل)

امام (صلوات‌الله‌علیه) می‌فرماید: «عِبادَ اللهِ... أَجَلٌ مَنْقُوصٌ وَ عَمَلٌ مَحْفُوظٌ فَرُبَّ دائِب مُضَيَّعٌ وَ رُبَّ كادِح خاسِرٌ»
«بندگان خدا شما در حال اجل ناقص شونده و عمل حفظ شونده هستيد، اى بسا مداوم در عمل كه تلاشش ضايع شده و اى بسا سعى و تلاش كننده كه در ضرر است.»


۲.۲ - دائِبانِ - خطبه ۸۹ (حرکت آفتاب و ماه)

«وَ الشَّمْسُ وَ الْقَمَرُ دائِبانِ في مَرْضاتِهِ يُبْليانِ كُلَّ جَديد وَ يُقَرِّبانِ كُلَّ بَعيد»
«آفتاب و ماه پيوسته در حركت در رضای خدا هستند، هر تازه را كهنه مى‌كنند و هر دور را نزديک مى‌نمايند.»



از اين ماده سه مورد در «نهج البلاغه» آمده است.


۱. قرشی بنایی، سید علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج ۱، ص ۳۷۳.    
۲. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج ۲، ص ۵۴.    
۳. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج ۲، ص ۲۴۴.    
۴. شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیه و الشوارد، ج ۲، ص ۱۶۷.    
۵. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص ۲۹۰-۲۹۱، خطبه ۱۲۹.    
۶. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعه الاستقامه، ج ۲، ص ۱۶، خطبه ۱۲۵.    
۷. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص ۱۸۷، خطبه ۱۲۹.    
۸. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص ۲۷۹، خطبه ۱۲۹.    
۹. ابن میثم بحرانی، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج ۳، ص ۲۵۸.    
۱۰. ابن میثم بحرانی، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج ۳، ص ۲۵۹.    
۱۱. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین(ع)، ج ۵، ص ۳۷۹.    
۱۲. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج ۸، ص ۲۳۱.    
۱۳. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج ۸، ص ۲۴۴.    
۱۴. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص ۱۷۸، خطبه ۸۹.    
۱۵. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعه الاستقامه، ج ۱، ص ۱۵۸، خطبه ۸۸.    
۱۶. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص ۱۲۳، خطبه ۹۰.    
۱۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص ۱۷۵-۱۷۶، خطبه ۹۰.    
۱۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج ۲، ص ۶۶۳.    
۱۹. ابن میثم بحرانی، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج ۲، ص ۶۶۶.    
۲۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین(ع)، ج ۳، ص ۶۴۰.    
۲۱. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج ۶، ص ۲۷۶.    
۲۲. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج ۶، ص ۳۹۲.    
۲۳. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص ۲۹۰-۲۹۱، خطبه ۱۲۹.    
۲۴. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص ۱۷۸، خطبه ۸۹.    
۲۵. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص ۱۹۳، خطبه ۹۰.    



قرشی بنایی، سید علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «دأب»، ج۱، ص۳۷۳.    






جعبه ابزار