خِنْزیرِ (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
خِنْزیرِ:(وَ الدَّمَ وَ لَحْمَ الْخِنزيرِ) «خِنْزیرِ» به معنى «
خوک» و جمع آن «خنازير» است. اين واژه به صورت مفرد چهار بار و به صورت جمع يک‌بار در
قرآن مجید ذکر شده است.
آیه مورد بحث دربارۀ غذاهاى
حرام و ممنوع است، مى‌فرمايد:
«
خداوند تنها «
گوشت»
مردار،
خون،
گوشت خوک و
گوشت هر حيوانى را كه به هنگام
ذبح نام غير خدا برآن گفته مى‌شود حرام كرده است.»
به اين ترتيب سه قسمت از
گوشت‌هاى حرام به اضافه خون كه بيش از همه مورد ابتلاى مردم آن محيط بوده است در اين جا
ذکر مى‌كند كه بعضى پليدى ظاهرى دارند و بر كسى مخفى نيست، مانند
مردار، خون و
گوشت خوک، و بعضى پليدى معنوى دارند مانند قربانی‌هايى كه براى بت‌ها مى‌كردند.
به موردی از کاربرد «خِنْزیرِ» در
قرآن، اشاره می‌شود:
(إِنَّما حَرَّمَ عَلَيْكُمُ الْمَيْتَةَ وَ الدَّمَ وَ لَحْمَ الْخِنزيرِ وَ ما أُهِلَّ بِهِ لِغَيْرِ اللّهِ فَمَنِ اضْطُرَّ غَيْرَ باغٍ وَ لا عادٍ فَلا إِثْمَ عَلَيْهِ إِنَّ اللّهَ غَفورٌ رَّحيمٌ) «خداوند، تنها
خوردن گوشت مردار، خون،
گوشت خوک و حيوانى كه نام غير خدا به هنگام ذبح بر آن گفته‌شود، حرام كرده است. ولى آن كس كه ناچار شود، در صورتى كه ستمكار و متجاوز نباشد، گناهى بر او نيست؛ زيرا خداوند آمرزنده مهربان است.»
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرمایند:
(إِنَّما حَرَّمَ عَلَيْكُمُ الْمَيْتَةَ، وَ الدَّمَ، وَ لَحْمَ الْخِنْزيرِ، وَ ما أُهِلَّ بِهِ لِغَيْرِ اللَّهِ) اهلال براى غير خدا، معنايش اين است كه حيوانى را براى غير خدا مثلا براى بت‌ها قربانى كنند.
(فَمَنِ اضْطُرَّ غَيْرَ باغٍ وَ لا عادٍ) يعنى كسى كه ناچار شد از آن
بخورد، بشرطى كه نه ظالم باشد، و نه از حد تجاوز كند، و دو كلمه
(غَيْرَ باغٍ وَ لا عادٍ) دو حال هستند، كه عامل آن‌ها اضطرار است و معنايش اين است كه هر كس مضطر و ناچار شد در حالى كه نه باغى است و نه متجاوز، از آن‌چه ما
حرام كرديم
بخورد، در اين صورت گناهى در
خوردن آن نكرده، و اما اگر اضطرارش در حال بغى و تجاوز باشد،
مثل اين‌كه همين
بغی و تجاوز باعث اضطرار وى شده باشند، در اين صورت
جائز نيست از آن محرمات
بخورد.
• شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «خنزیر»، ج۱، ص ۷۴۴.
