خَلَتْ (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
خَلَتْ:(تِلْكَ أُمَّةٌ قَدْ خَلَتْ) «خَلَتْ» از مادّه «خلوّ» به معنى «تهى و خالى شدن، گذشتن» است.
به موردی از کاربرد «خَلَتْ» در
قرآن، اشاره می‌شود:
(تِلْكَ أُمَّةٌ قَدْ خَلَتْ لَها ما كَسَبَتْ وَ لَكُم مّا كَسَبْتُمْ وَ لا تُسْأَلونَ عَمّا كانواْ يَعْمَلونَ) «به هر حال آن‌ها امّتى بودند كه درگذشتند. اعمال آنان مربوط به خودشان بود؛ و اعمال شما نيز، مربوط به خودتان است؛ و شما مسئول اعمال آن‌ها نخواهيد بود.»
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرمایند:
(تِلْكَ أُمَّةٌ قَدْ خَلَتْ) يعنى اصلا دعوا بر سر اينكه فلان شخص از چه طائفه‌اى بوده، و آن ديگرى از كدام طائفه، چه سودى دارد؟ و سكوت از اين بگومگوها چه ضررى؟ آنچه الان بايد بدان بپردازيد مسائلى است كه فردا از آن بازخواست خواهيد شد.
و اگر اين آيه دو بار تكرار شده، براى اين بود كه
یهود و
نصاری در اين بگو مگو پا فشارى زيادى داشتند، و از حد گذرانده بودند، با اينكه هيچ سودى بحالشان نداشت، آنهم با علمشان به اينكه
ابراهيم قبل از
تورات يهوديان و
انجیل مسيحيان بوده، و گر نه بحث از حال انبياء و فرستادگان خدا بطورى كه چيزى عايد شود، بسيار خوب است، مانند بحث از مزاياى
رسالت انبياء و فضايل نفوس شريفه آنان كه قرآن كريم هم به اين گونه بحث‌ها سفارش كرده، و حتى خودش از داستانهاى ايشان نقل كرده، و مردم را بتدبر در آن‌ها
امر فرموده است.
مکارم شیرازی در
تفسیر نمونه می‌فرمایند:
آيه مورد بحث گويا پاسخ به يكى از اشتباهات يهود است، چرا كه آن‌ها بسيار روى مسئله نياكانشان و افتخارات آن‌ها و عظمتشان در پيشگاه خدا تكيه مى‌كردند و گمانشان اين بود كه اگر خودشان آلوده باشند در پرتو چنين نياكانى اهل نجاتند.
قرآن مى‌گويد:
«آن‌ها امّتى بودند كه درگذشتند و اعمالشان مربوط به خودشان است و اعمال شما مربوط به خود شماست.»
بنابراين به جاى اين كه تمام همّ خود را مصروف به تحقيق و مباهات و
افتخار نسبت به نياكان خود كنيد در
صلاح عقیده و
عمل خويش بكوشيد.
گرچه ظاهرا مخاطب در اين آيه يهود و اهل كتابند، ولى پيداست اين حكم مخصوص آن‌ها نيست، ما مسلمانان نيز مشمول همين اصل اساسى هستيم كه «از فصل
پدر تو را چه حاصل!».
• شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «خلت»، ج۱، ص ۷۳۸.
