خَدَد (مفرداتنهجالبلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
خَدَد یا
خَدَّ (به فتح خاء و دال مشدد مفتوح) از
واژگان نهج البلاغه و به معنی شكافتن، رخسار و چهره است. از اين ماده يازده مورد در
نهج البلاغه ديده مىشود.
خَدَّ به معنی شكافتن است. «خَدَّ الارضَ: شقَّها»
و نيز به معنى رخسار و چهره آيد.
امام علی (علیهالسلام) در رابطه با خلقت زمين فرموده:
«أَرْسَى أَوْتَادَهَا، وَضَرَبَ أَسْدَادَهَا، وَاسْتَفَاضَ عُيُونَهَا، وَخَدَّ أَوْدِيَتَهَا» «ميخهاى زمين را ثابت كرد و سدّهاى (كوهها) آن را زد، و چشمههايش را جارى ساخت و درههايش را شكافت.»
(شرحهای خطبه:
)
درباره بىوفایى دنيا فرموده:
«وَإِنَّمَا حَظُّ أَحَدِكُمْ مِنَ الاَْرْضِ، ذَاتِ الطُّولِ وَالْعَرْضِ، قِيدُ قَدِّهِ، مُتَعَفِّراً عَلى خَدِّهِ!» «بهره هر يک از شما از زمين در طول و عرض آن، مقدار طول انسان است در حالیكه چهرهاش بر خاک است.»
(منظور
قبر است) (شرحهای خطبه:
)
ایشان در كمال ناراحتى به اصحابش فرمود: من مىدانم چه چيز شما را اصلاح مىكند و اعوجاجتان را راست مىنمايد ولى نمىخواهم شما را با فساد خودم اصلاح كنم:
«أَضْرَعَ اللهُ خُدُودَكُمْ، وَأَتْعَسَ جُدُودَكُمْ!» «
خدا چهرههايتان را
ذلیل كند، بهرههايتان را ساقط گرداند.»
(شرحهای خطبه:
)
از اين ماده يازده مورد در نهج البلاغه ديده مىشود.
•
قرشی بنایی، علیاکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «خدد»، ج۱، ص۳۲۷.