• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

خوض (لغات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


مرجع: خوض (لغات‌قرآن)
مقالات مرتبط: خوض (مفردات‌قرآن)، خوض (مفردات‌نهج‌البلاغه).


خوض: (الَّذینَ یَخُوضُونَ)
[۱] انعام/سوره۶، آیه۶۸.    

«خوض» همان‌طور که «راغب» در «مفردات» می‌گوید، در اصل به معنای وارد شدن تدریجی در آب و راه رفتن (و شنا کردن) در آن است، ولی بعداً به عنوان کنایه به ورود در سایر امور نیز گفته شده است،
[۲] راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۳۰۲.    
[۳] طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۴، ص۲۰۳.    
اما این کلمه در قرآن مجید بیشتر به وارد شدن در مطالب باطل و بی‌اساس اطلاق گردیده، ولی غالباً در قرآن، به معنای ورود، یا شروع به کارها یا سخنان زشت و بد آمده است.
[۴] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۵، ص۳۵۹.    
[۵] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۸، ص۳۹.    
[۶] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۲۲، ص۴۳۲.    



ترجمه و تفاسیر آیات مرتبط با خوض:

۱.۱ - آیه ۶۸ سوره انعام

(وَ إِذَا رَأَيْتَ الَّذِينَ يَخُوضُونَ فِي آيَاتِنَا فَأَعْرِضْ عَنْهُمْ حَتَّى يَخُوضُواْ فِي حَدِيثٍ غَيْرِهِ وَ إِمَّا يُنسِيَنَّكَ الشَّيْطَانُ فَلاَ تَقْعُدْ بَعْدَ الذِّكْرَى مَعَ الْقَوْمِ الظَّالِمِينَ)
[۷] انعام/سوره۶، آیه۶۸.    
(هرگاه كسانى را ديدى كه آيات ما را استهزا مى‌كنند، از آنها روى بگردان تا به سخن ديگرى بپردازند. و اگر شیطان تو را به فراموشى افكند، پس از يادآورى با اين گروه ستمكار منشين.)
[۸] مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۱۳۵.    

علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: راغب در مفردات خود می‌گوید: خوض در لغت به معنای در آب داخل شدن و از آن عبور کردن است، و به طور استعاره در سایر امور هم استعمال می‌شود، و در قرآن بیشتر در اموری استعمال شده که دخول در آن زشت و مذموم است از قبیل غور در باطل و ذکر آیات حق پروردگار و استهزاء نسبت به آن.
[۹] راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۳۰۲.    
و مراد از اینکه فرمود: از آنان اعراض کن، این است که با آنان در عمل‌شان شرکت نکرده و اگر در میان آنان است، از ایشان جدا شود یا به نحو دیگری اعراض نماید. و اینکه نهی از شرکت را مقید به: (حَتَّی یَخُوضُوا فِی حَدِیثٍ غَیْرِهِ) نمود برای این بود که دلالت کند بر اینکه مطلق مشارکت و همنشینی با آنان مورد نهی نیست، و مجالستی که غرض از آن پیروی و یا اقامه حق و یا دعوت به آن بوده باشد جایز است، تنها مجالستی مورد نهی است که در آن مجالست خوض در آیات خداوند بشود.
از اینجا به خوبی معلوم می‌شود که در این کلام نوعی ایجاز حذف‌ (ایجاز حذف، آن است که برخی از کلام را اختصارا حذف کنند.) به کار رفته و تقدیر آن چنین است: و اذا رایت الذین یخوضون فی آیاتنا یخوضون فیها فاعرض عنهم- وقتی کسانی را که در آیات ما خوض و استهزاء می‌کنند، می‌بینی که مشغول خوض کردن هستند، از آنان اعراض کن و جمله‌ای که شبیه جمله صله (یخوضون) است از جهت اینکه حاجتی به ذکر آن نبوده، حذف شده است.
[۱۰] طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۷، ص۱۹۹.    
[۱۱] طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۷، ص۱۳۹.    
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
[۱۲] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۸، ص۱۳۷.    
[۱۳] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۴، ص۸۱.    
)

۱.۲ - آیه ۶۵ سوره توبه

(وَ لَئِن سَأَلْتَهُمْ لَيَقُولُنَّ إِنَّمَا كُنَّا نَخُوضُ وَ نَلْعَبُ قُلْ أَبِاللّهِ وَ آيَاتِهِ وَ رَسُولِهِ كُنتُمْ تَسْتَهْزِئُونَ)
[۱۴] توبه/سوره۹، آیه۶۵.    
(و اگر از آنها بپرسى: «چرا اين اعمال خلاف را انجام داديد؟!»، مى‌گويند: «ما شوخی و بازی مى‌كرديم.» بگو: «آيا خدا و آيات او و پيامبرش را مسخره مى‌كرديد؟!»)
[۱۵] مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۱۹۷.    

علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: کلمه خوض بطوری‌که در مجمع البیان گفته به معنای فرو رفتن پا در مایعی از قبیل آب و یا گل است، و لیکن استعمالش در غیر آن دو شایع شده‌. راغب در مفردات می‌گوید: کلمه خوض به معنای عبور در آب است و لیکن بطور کنایه در اقدام به امور هم استعمال می‌شود و در قرآن در بیشتر مواردی که آمده مواردی است که اقدام و شروع در آنها مذموم است‌
[۱۶] راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۳۰۲.    
[۱۷] طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۹، ص۴۴۷.    
[۱۸] طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۹، ص۳۳۱.    
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
[۱۹] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۱، ص۱۴۳.    
[۲۰] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۵، ص۸۳.    
)

۱.۳ - آیه ۱۲ سوره طور

(الَّذِينَ هُمْ فِي خَوْضٍ يَلْعَبُونَ)
[۲۱] طور/سوره۵۲، آیه۱۲.    
(همانها كه در سخنان باطل‌ به بازى مشغولند!)
[۲۲] مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۵۲۳.    

علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه خوض به معناى دخول در سخن باطل است. راغب مى‌گويد: خوض عبارت است از ورود در آب و عبور كردن در آن، ولى به‌طور استعاره در ورود در امور و كارها نيز استعمال مى‌شود، و بيشتر مواردى كه در قرآن استعمال شده در مورد امورى است كه شروع در آن مذموم است‌.
[۲۳] راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۳۰۲.    
و اگر كلمه مذكور را در آيه شريفه بدون الف و لام و با تنوين تنكير خوض آورده، براى اين است كه بفهماند اين كلمه صفتى دارد كه حذف شده و تقدير آن خوضى عجيب است. و از آنجايى كه اشتغال به سخن باطل نتيجه حق نمى‌دهد، و به جز نتايج خيالى كه قوه وهم آن را براى خوض كننده زينت مى‌دهد و مى‌آرايد فايده‌اى ندارد. لذا چنين خوضى را لعب و بازيچه خواند، چون عملى كه بازيچه باشد آن عملى است كه غير از آثار خيالى اثرى ندارد.
[۲۴] طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۹، ص۱۲.    
[۲۵] طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۹، ص۱۰.    
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
[۲۶] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۳، ص۳۴۲.    
[۲۷] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۹، ص۲۷۳.    
)

۱. ↑ انعام/سوره۶، آیه۶۸.    
۲. ↑ راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۳۰۲.    
۳. ↑ طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۴، ص۲۰۳.    
۴. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۵، ص۳۵۹.    
۵. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۸، ص۳۹.    
۶. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۲۲، ص۴۳۲.    
۷. ↑ انعام/سوره۶، آیه۶۸.    
۸. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۱۳۵.    
۹. ↑ راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۳۰۲.    
۱۰. ↑ طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۷، ص۱۹۹.    
۱۱. ↑ طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۷، ص۱۳۹.    
۱۲. ↑ طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۸، ص۱۳۷.    
۱۳. ↑ طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۴، ص۸۱.    
۱۴. ↑ توبه/سوره۹، آیه۶۵.    
۱۵. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۱۹۷.    
۱۶. ↑ راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۳۰۲.    
۱۷. ↑ طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۹، ص۴۴۷.    
۱۸. ↑ طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۹، ص۳۳۱.    
۱۹. ↑ طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۱، ص۱۴۳.    
۲۰. ↑ طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۵، ص۸۳.    
۲۱. ↑ طور/سوره۵۲، آیه۱۲.    
۲۲. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۵۲۳.    
۲۳. ↑ راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۳۰۲.    
۲۴. ↑ طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۹، ص۱۲.    
۲۵. ↑ طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۹، ص۱۰.    
۲۶. ↑ طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۳، ص۳۴۲.    
۲۷. ↑ طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۹، ص۲۷۳.    


• مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «خوض»، ص۲۱۶.    


رده‌های این صفحه : لغات سوره انعام | لغات سوره توبه | لغات سوره طور | لغات قرآن
جعبه ابزار