خوش بویی ترتب امام حسین
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
خوش بویی ترتب امام حسین، یکی از مباحث مرتبط به پیامدهای تکوینی و حوادث خارق‌العاده پس از
شهادت امام حسین (علیه‌السّلام) است. تربت به معنای
خاک است اما در فرهنگ شیعیان ترتب امام حسین صرفاً به خاکی که از اطراف
قبر امام حسین (علیه‌السلام) برداشته می‌شود، اطلاق می‌گردد. در منابع حدیثی و فقهی، آثار متعددی همچون شفابخشی، ایمنی از
ترس، ایمنی از
عذاب قبر، زیاد شدن
روزی و علم نافع، عزت یافتن و رفع
فقر، ظهور هرگونه اثر نیک و ... برای تربت حسینی ذکر شده است. خاصیت خوشبویی تربت امام حسین (علیه‌السّلام) یکی از ویژگیها و امتیازاتی است که
خداوند متعال به امام حسین (علیه‌السّلام) و تربت ایشان عطا فرموده است و روایات فراوان و معتبری نیز بر آن دلالت دارد.
قیام
امام حسین (علیه‌السّلام) در طول تاریخ برترین الگو در مبارزات آزادی خواهان و ظلم ستیزان بوده است. در این بین محل
شهادت و تربت حضرت نیز نقش خاصی در معرفی این قیام داشته است و در میان انبیاء و اولیای الهی نیز از جایگاه مهم و شناخته شده‌ای برخوردار بوده است. احادیث متعددی در منابع
شیعه و
اهل سنت، حکایت از آگاهی
پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) از واقعه کربلا دارد و بیان می‌کند که
جبرائیل تربت سرخی از کربلا را برای پیامبر آورد که سبب تاثر آن حضرت شد. طیق روایتی از
ام سلمه،
پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) هر وقت این تربت را می‌دیدند اشک از چشمان مبارکش جاری می‌شد و از شهادت مظلومانه ی امام حسین (علیه‌السّلام) در
کربلا سخن می‌گفتند.
امامان معصوم (علیهم‌السلام) نیز درباره تربت سخن گفته‌اند و با اوصاف «مبارکه» و «طاهره» و «مِسکه مبارکه» آن‌را ستوده و بر فضیلت آن تأکید کرده‌اند.
امام رضا (علیه‌السلام) هنگام برداشتن تربت، آن‌را بوییده و گریسته
و در برخی احادیث از علاقه
فرشتگان به تربت سخن رفته است.
تاکید بر استحباب
سجده بر تربت امام حسین (علیه‌السّلام)، یکی دیگر از فضائل تربت اباعبدالله الحسین (علیه‌السّلام) است. بنابر احادیث و کتب فقهی، تربت امام حسین (علیه‌السّلام) بهترین چیزی است که می‌توان در سجده پیشانی را بر آن گذاشت.
در برخی روایات آمده که
امام صادق (علیه‌السلام) مقداری از تربت امام حسین (علیه‌السلام) را که در کیسه‌ای ابریشمی و زرد رنگ نگه می‌داشته، هنگام
نماز بر سجاده خود می‌ریخته و بر آن
سجده می‌کرده است.
به موجب برخی متون حدیثی و فقهی، سجده کردن بر تربت و تسبیح گفتن با تربت باعث رقت قلب می‌گردد.
بر اساس گزارشات منابع روایی و تاریخی، برخی افراد، از
تربت امام حسین بویی خوش استشمام می‌کردند. برای نمونه، بنا بر نقل
ابن کثیر، پس از آنکه بر قبر امام حسین آب بستند تا جای دقیق آن گـم شـود، عربی بیابان نشین پس از چهل روز که آب فرونشست، به قتلگاه کربلا رفت و در حالی که خاکها را مشت مشت بر می‌داشت و میبویید، به کنار قبر حضرت رسید و گریست و گفت: پدر و مادرم به فدایت! چقدر خوشبویی و چقدر خوش بوست تربت تو! آنگاه این شعر را ترنم کرد:
| أَرَادُوا لَيُخْفُوا قَبْرَهُ عَنْ عَدُوِّهِ | | فَطِيبُ تُرَابِ الْقَبْرِ دَلَّ عَلَى القبر |
| | |
«خواستند ازروی دشمنی، قبرش را مخفی کنند؛ اما بوی خاک قبرش، نشانه آن شد».
بر اساس روایات،
حضرت عیسی (علیه‌السّلام) در گذر از سرزمین کربلا ضمن اِخبار غیبی از قیام و شهادت امام حسین (علیه‌السّلام) برای
حواریون، به حرمت تربت ایشان چنین اشاره نمودند:
«هَذِهِ اَرْضٌ یُقْتَلُ فِیهَا فَرْخُ الرَّسُولِ اَحْمَدُ وَ فَرْخُ الْحُرَّةِ الطَّاهِرَةِ الْبَتُولِ شَبِیهَةِ اُمِّی وَ یُلْحَدُ فِیهَا هِیَ اَطْیَبُ مِنَ الْمِسْکِ لِاَنَّهَا طِینَةُ الْفَرْخِ الْمُسْتَشْهَد»؛ «این زمینی است که در آن فرزند رسول الله، احمد و فرزند آزاد زن پاک بتول شبیه مادرم مریم، کشته خواهد شد و در آن دفن می‌شود. این زمین از
مشک خوشبوتر است چون خاک طینت و گل فرزند شهید پیامبر خداست.»
همچنین از
امام علی (علیه‌السّلام) احادیث بسیاری درباره تربت امام حسین (علیه‌السّلام) نقل شده است، از جمله اینکه حضرت هنگام عبور از کربلا در
جنگ صفین، بر مضمون احادیث نبوی در شان تربت و معرفی قیام حسینی به شیعیان چنین تاکید فرمودند:
«وَاهاً لَکِ اَیَّتُهَا التُّرْبَةُ لَیُحْشَرَنَّ مِنْکِ قَوْمٌ یَدْخُلُونَ الْجَنَّةَ... بِغَیْرِ حِسابٍ»؛ «چه خوشبوئی‌ای خاک! در روز
قیامت قومی از تو بپا خیزند که بدون حساب و بی درنگ به وارد
بهشت می‌شوند.»این حدیث دوبار، هنگام رفتن امام علی به صفّین و هنگام بازگشت از آن، در کربلا شنیده شده است.
• پیشوایی، مهدی، مقتل جامع سیدالشهداء، ج۲، ص۲۲۵-۲۲۸.
