خصایص امیر المومنین (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
خصائص امیرالمؤمنین علیه‌السّلام ، یکی از آثاری است که عالمان
اهل سنت در
مناقب و
فضائل امیرالمؤمنین علی علیه‌السّلام تالیف کرده‌اند. مؤلف آن
نسائی یکی از محدثان بزرگ و صاحب کتاب
السنن است.
نسائی در این
اثر حدود ۲۰۰
حدیث از راویان و محدثان غیر شیعی با ذکر سلسله
اسناد آن نقل کرده و به این دلیل نزد حدیث پژوهان و رجال شناسان جایگاهی در خور توجه یافته است. چنانکه
ابن حجر می‌گوید: «نسائی در میان
صحابه پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم تنها به جستجوی احادیثی که در باره مناقب علی علیه‌السّلام است، پرداخته و احادیثی بسیار را که بیش تر آنها دارای اسناد خوب و قابل قبولند، در این کتاب گرد آورد». بنابراین کتاب نسائی همان حقیقتی را نشان می‌دهد که حدیث شناسان بزرگ
اهل سنت ؛ مانند
ابن حنبل ،
اسماعیل قاضی و
ابوعلی نیشابوری بر آن معترفند و می‌گویند: «در
حق هیچ کدام از
اصحاب پیامبر به اندازه
امام علی علیه‌السّلام ، فضائل و مناقب، با سندهای خوب نقل نشده است». دانشمندان بزرگ در مهارت نسائی نسبت به شناخت
احادیث و
رجال ، همداستانند و عده‌ای همچون
دارقطنی می‌گوید: «هیچ کس را بر نسائی مقدم نمی‌دارم» و ذهبی می‌نویسد: «نسائی در شناخت احادیث و رجال از مسلم و ابوداود و
ترمذی ماهرتر است». البته همه این ستایش‌ها به این معنا نیست که نسائی از خطا مصون باشد و راه برای نقد احادیثی که نقل کرده بسته شود.
کتاب خصائص با موضوع پیشگامی علی علیه‌السّلام در اسلام آغاز شده و پس از آن به ذکر ده‌ها حدیث درباره ویژگی‌های آن حضرت از قبیل
حدیث ثقلین ،
طیر ،
رایت ،
منزلت ،
کسا ،
غدیر ،
سد ابواب و... پرداخته شده است. آن گاه با ذکر احادیثی در منقبت
فاطمه سلام‌الله‌علیهم بحث را ادامه می‌دهد، سپس به شمه‌ای کوتاه از احادیث درباره
امام حسن علیه‌السّلام و
امام حسین علیه‌السّلام اشاره می‌کند و در پایان عنان سخن را به نبردهای امام علی علیه‌السّلام می‌برد که در آن از پیش گویی‌های
رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم درباره حقانیت امام علی علیه‌السّلام ، و سرکشی، انحراف و خروج از
دین دشمنان علی علیه‌السّلام (
قاسطین و
ناکثین و
مارقین ) پرده افکنده است.
از کتاب خصائص نسائی حدود ۱۲ نسخه خطی در کتابخانه‌های کشورهای گوناگون دارد و بارها در کشورهای مختلف منتشر شده و به چند زبان نیز ترجمه شده است. جدیدترین تحقیق آن، با بهره گیری از نسخه‌های متعدد توسط
محمد کاظم محمودی صورت پذیرفته و در
قم منتشر کرده است. این محقق
روایات این کتاب را در کتاب‌های دیگر
اهل سنت (و در مواردی از کتب
شیعه ) به دست آورده و به احادیث این کتاب اعتبار و اتقان بیش تری داده است.
نرم افزار تاحضور، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
