حین (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
حین (به کسر حاء)، از
واژگان قرآن کریم به معنی وقت مبهم است که به مطلق زمان چه طولانی و چه کوتاه اطلاق می‌شود. مشتق این واژه در
قرآن به صورت
حِینَئِذ (به کسر حاء و فتح نون) به معنی وقت آمده است. حین در قرآن مجید ۳۴ بار و به صورت حینئذ یکبار آمده است.
حین به معنی وقت است.
(وَلَکُمْ فِی الْاَرْضِ مُسْتَقَرٌّ وَ مَتاعٌ اِلی حِینٍ) «شما را در زمین تا وقتی قرارگاه و متاع هست.»
(وَ اِنْ تَسْئَلُوا عَنْها حِینَ یُنَزَّلُ الْقُرْآنُ تُبْدَ لَکُمْ..) «اگر وقت
نزول قرآن از آنها بپرسید بر شما آشکار و روشن می‌شود.»
راغب گوید: حین، وقت رسیدن و حصول شی‌ء است و آن مبهم است و با
مضاف الیه معلوم می‌گردد.
بعد گوید: به معنی مدت و سال و آن و مطلق زمان می‌آید. ناگفته نماند آنها همه از مصادیق وقت‌اند.
در
آیه:
(هَلْ اَتی عَلَی الْاِنْسانِ حِینٌ مِنَ الدَّهْرِ...) (آيا اين گونه نيست كه زمانى طولانى از روزگار بر انسان گذشت)
گفته‌اند: حین به معنی مدّت است.
در
اقرب گوید: حین به معنی وقت مبهم است به هر زمان صلاحیت دارد کوتاه باشد یا دراز.
ولی در
مجمع ذیل
آیه ۳۶ بقره گفته: بیشتر در زمان دراز به کار می‌رود.
این کلمه در قرآن مجید ۳۴ بار آمده است و یکبار به صورت حینئذ:
(وَ اَنْتُمْ حِینَئِذٍ تَنْظُرُونَ) (و شما در اين حال نظاره مى‌كنيد.)
که به معنی «حِینَ اِذْ کَانَ کَذَا» است و نیز به اسم و فعل هر دو اضافه شده و مقطوع الاضافه نیز آمده مثل:
(وَالصَّابِرِینَ فِی الْبَاْساءِ وَ الضَّرَّاءِ وَ حِینَ الْبَاْسِ) (و در برابر سختى‌ها و زيان‌ها و هنگام
جنگ،
استقامت مى‌ورزند)
(وَلَکُمْ فِیها جَمالٌ حِینَ تُرِیحُونَ وَحِینَ تَسْرَحُونَ) (و در آنها براى شما زينت و شكوه فراوانى است به هنگامى كه آنها را به استراحتگاهشان باز مى‌گردانيد، و هنگامى كه صبحگاهان به صحرا مى‌فرستيد.)
(فَذَرْهُمْ فِی غَمْرَتِهِمْ حَتَّی حِینٍ) (آنها را در
جهل و غفلتشان رها كن تا زمانى كه مرگشان فرا رسد)
(کَمْ اَهْلَکْنا مِنْ قَبْلِهِمْ مِنْ قَرْنٍ فَنادَوْا وَ لاتَ حِینَ مَناصٍ) گفته‌اند لات همان لا است که تاء به آن لاحق شده و به معنی لیس است و اسم آن محذوف و حین خبر آن است یعنی: «لَیْسَ الْحِینُ حِینَ مَنَاصٍ» آن زمان، وقت نجات نیست معنی
آیه چنین می‌شود: «چه بسیار مردمانی که پیش از آنها هلاک کردیم هنگام هلاکت ناله و
استغاثه کردند ولی آن وقت مهلت و نجات نیست.»
حین در قرآن مجید ۳۴ بار و به صورت حینئذ یکبار آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «حین»، ج۲، ص۲۰۹-۲۱۰.
