حکومت و امر به معروف (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
امر به معروف، از اوصاف حاکمان معتقد به
ربوبیت الهی است.
طبق آیات
قرآن کریم امر به معروف، یکی از اوصاف حاکمان معتقد به
ربوبیت الهی است:
الذین اخرجوا من دیارهم بغیر حق الا ان یقولوا ربنا الله ولولا دفع الله الناس بعضهم ببعض لهدمت صوامع وبیع وصلوات ومساجد یذکر فیها اسم الله کثیرا ولینصرن الله من ینصره ان الله لقوی عزیز• الذین ان مکناهم فی الارض اقاموا الصلاة وآتوا الزکاة وامروا بالمعروف ونهوا عن المنکر ولله عاقبة الامور «همان کسانی که بناحق از خانه هایشان بیرون رانده شدند (آنها گناهی نداشتند) جز اینکه می‌گفتند
پروردگار ما خداست و اگر خدا بعضی از مردم را با بعض دیگر دفع نمی‌کرد
صومعه و
کلیسا و
کنیسه و
مساجدی که نام
خدا در آنها بسیار برده می‌شود سخت ویران می‌شد و قطعا
خدا به کسی که (
دین) او را یاری می‌کند یاری می‌دهد چرا که خدا سخت نیرومند شکست ناپذیر است؛ همان کسانی که چون در
زمین به آنان توانایی دهیم
نماز برپا می‌دارند و
زکات می‌دهند و به کارهای پسندیده وامی دارند و از کارهای ناپسند باز می‌دارند و فرجام همه کارها از آن خداست»
بعضی از این روایات آمده که
آیه درباره
مهاجرین از
اصحاب رسول خدا - صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم - نازل شده، و این روایات به فرضی هم که صحیح باشد این فقره آن
اجتهاد خود راوی آن بوده، چون قبلا هم گفتیم که آیه مطلق است، و اصلا
معقول نیست که فرمان
جهاد با اینکه حکمی است عمومی، متوجه طایفه خاصی از امت شود.
نظیر این حرف در جمله (الذین ان مکناهم فی الارض... (و بلکه در جمله (الذین اخرجوا من دیارهم بغیر حق... ) به بیانی که گذشت، جریان دارد.
باز در
مجمع البیان در ذیل جمله (الذین اخرجوا من دیارهم بغیر حق... )از
امام ابی جعفر علیه‌السّلام روایت کرده که فرمود: درباره مهاجرین نازل شده، ولی مصداق بارزش
آل محمد - صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم - هستند که از
وطن خود بیرون رانده شدند و همواره در
ترس بودند. مؤلف : روایتی هم که در
مناقب از آن جناب در ذیل جمله مذکور آمده که فرموده : (ماییم و در حق ما نازل گردیده است ) و نیز روایتی که در روضه
کافی از آن جناب رسیده که فرموده : (آیه در حق
حسین -علیه السلام - جاری شد (همه بر این معنا که گفتیم حمل می‌شود.
و نیز همچنین است آنچه که در
مجمع البیان در ذیل جمله (و امروا بالمعروف و نهوا عن المنکر (از آن حضرت روایت آورده که فرمود: آنهایی که چنینند ما هستیم.
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۴، ص۳۷۱، برگرفته از مقاله «حکومت و امر به معروف».
