حکومت عرفی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
تبیین مدلول دلیل محکوم به توسعه یا تضییق، توسط
دلیل حاکم را حکومت عرفی گویند.
حکومت عرفی، مقابل
حکومت بیانی ، و به معنای حکومتی است که دلیل حاکم، به مدلول دلیل محکوم ناظر است؛ به خلاف حکومت بیانی که دلیل حاکم برای شرح و بیان خود دلیل محکوم آمده و ناظر به آن است. در حکومت عرفی، دلیل حاکم، برای بیان نفس دلیل محکوم وارد نشده و تنها مدلول دلیل محکوم را توضیح می‌دهد؛ برای مثال، دلیل حاکم می‌گوید: «الطواف بالبیت صلاة» و به این ترتیب، مدلول دلیل محکوم (
وجوب صلات ) را توسعه می‌دهد. اما در حکومت بیانی، یک دلیل، برخی از کاستی‌های دلیل دیگر را بیان می‌کند، مثلا کلمه‌ای مبهم از آن را
تفسیر می‌کند و مراد متکلم را از آن توضیح می‌دهد.
از آن جا که در این نوع حکومت، دلیل حاکم قرینه‌ای عرفی برای دلیل محکوم به شمار می‌رود، آن را حکومت عرفی می‌گویند.
تقدیم دلیل حاکم، بر دلیل محکوم در حکومت عرفی به دلیل قواعد جمع عرفی است.
فرهنگ‌نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۴۳۶، برگرفته از مقاله «حکومت عرفی».
