حِصْن (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
حِصْن (به کسر حاء) از
مفردات نهج البلاغه به معنای قلعه و هر محل حمایت و حفظ شده است.
حضرت علی (علیه‌السلام) سیزده مورد از این لفظ را در
نهج البلاغه استفاده نموده است.
حِصْن به کسر اوّل: قلعه و هر محل حمایت و حفظ شده، سپس در تحفّظ و نگه داشتن به کار رفته است.
برخی از مواردی که در نهج البلاغه استفاده شده به شرح ذیل می‌باشد:
«سُوسُوا اِیمَانَکُمْ بِالصَّدَقَةِ، وَ حَصِّنوا اَمْوَالَکُمْ بِالزَّکَاةِ، وَادْفَعُوا اَمْواجَ الْبَلاَءِ بِالدُّعَاءِ»؛
«
ایمان خود را با
صدقه نگه دارید، اموال خویش با
زکات حفظ کنید. و امواج
بلا را با
دعا دفع نمائید».
محمد عبده گوید: صدقه
دوستی را حفظ می‌کند، دوستی ایمان را زیاد می‌گرداند و خدا را به یاد می‌آورد».
به شخصی که زن دارد و با زن
عفّت خویش را حفظ کرده گویند:
محصن (به صیغه
فاعل و
مفعول) چنانکه در
خطبه ۱۲۷ و
حکمت ۱۹۱ آمده است «
حصین» به معنی فاعل آید یعنی نگاه دارنده.
«قَدْ عَلِمْتُمْ أَنَّ رَسُولَ اللهِ (صلى‌الله‌عليه‌وآله‌و‌سلم) رَجَمَ الزَّانِيَ الْـمُحْصَنَ»؛
«در حالى كه مى‌دانيد
پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) زناكار همسردار را
سنگسار مى‌كرد».
«وَ إِنَّ الاَْجَلَ جُنَّةٌ حَصِينَةٌ»؛
«اجل و مدّت زندگى، خود سپرى است حافظ و نگاه‌دار».
چنانکه در «جنّ» گذشت.
در رابطه با
تقوی فرموده:
«اعْلَمُوا عِبَادَ اللهِ، أَنَّ التَّقْوَى دَارُ حِصْن عَزِيز، وَالْفُجُورَ دَارُ حِصْن ذَلِيل»؛
(اى بندگان خدا! بدانيد كه
تقوا قلعه‌اى محكم و نيرومند است، امّا بدكارى و
گناه، حصارى است سست و بى دفاع)
(شرح‌های خطبه:
)
در رابطه با لشکریان فرموده:
«فَالْجُنُودُ، بِإِذْنِ اللهِ، حُصُونُ الرَّعِيَّةِ، وَ زَيْنُ الْوُلاَةِ، و عِزُّ الدِّينِ، وَ سُبُلُ الاَْمْنِ، وَ لَيْسَ تَقُومُ الرَّعِيَّةُ إِلاَّ بِهِمْ»؛
«لشکریان باذن خدا قلعه‌های محکم رعیّت، زینت والیان امر، عزّت
دین و راه‌های
امنیت هستند رعیّت قوام و انتظام نپذیرد مگر با نیروهای انتظامی».
سیزده مورد از این لفظ در «
نهج البلاغه» آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «حصن»، ج۱، ص۲۸۲.
