حِجاج (لغاتقرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
حِجاج از مادّه «
حَجّ»
است. با این که «
جدال»، «
مراء» و
«حِجاج» (بر وزن لجاج)
در معنا، شبیه یکدیگرند، ولی «حِجاج» برای دعوت کسی به یک
عقیده و
استدلال بر آن به کار میرود.
این واژه در
قرآن کریم نیامده، اما در برخی
تفاسیر ذیل
آیات به آن اشاره شده است.
(قالُواْ يا نُوحُ قَدْ جادَلْتَنا فَأَكْثَرْتَ جِدالَنا فَأْتَنا بِما تَعِدُنا إِن كُنتَ مِنَ الصّادِقينَ) (گفتند: «اى
نوح! با ما جرّ و بحث كردى، و زياد مجادله كردى! بس است! اكنون اگر راست مىگويى، آنچه را از
عذاب الهی به ما
وعده مىدهى بياور!»)
مکارم شیرازی در
تفسیر نمونه میفرماید: با اين كه «جدال»، «مراء» و «حِجاج» (بر وزن لجاج) در معنى، شبيه يكديگرند، ولى به طورى كه بعضى از محققين گفتهاند، در «مراء» يك نوع
مذمت و نكوهش افتاده است؛ زيرا در مواردى به كار مىرود كه، انسان روى يك مسأله
باطل پافشارى و استدلال مىكند، ولى در معنى جدال و
مجادله اين مفهوم الزاماً وجود ندارد، اما تفاوت «جدال» و «حِجاج» در اين است كه، «جدال» براى باز گرداندن طرف از عقيده خود به كار مىرود، اما «حِجاج» براى دعوت او به يك عقيده و استدلال بر آن.
(دیدگاه
علامه طباطبایی در
المیزان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «حِجاج»، ص۱۷۹.