جدل (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
جَدَل (به فتح جیم و دال) یا
جِدال (به کسر جیم)، از
واژگان قرآن کریم به معنای منازعه، مخاصمه و شدت خصومت است. اکثر استعمال این صیغه در
قرآن در منازعه و مخاصمه ناحق است.
جَدَل یا
جِدال به معنای منازعه، مخاصه و... است.
(فَلا رَفَثَ وَ لا فُسُوقَ وَ لا جِدالَ فِی الْحَجِّ...) «در
حج،
جماع و
فسوق و منازعه نیست.»
در نزد
شیعه مراد از رفث، مقاربت و از فسوق،
دروغ و از جدال،
قسم خوردن است.
طبرسی در ذیل آیه ۳۲
سوره هود فرموده: جدال و مجادله به معنی مقابله با خصم است که او را از رای خود منصرف کند و آن از جدل به معنی تابیدن شدید است و مطلوب از جدال آن است که طرف از رای خود برگردد.
به هر حال، این کلمه در مجادله
حق و مجادله باطل و در مجادله به معنی دفاع در قرآن کریم به کار رفته است و همه در اصل معنی یکی است و فرق با مصادیق است.
(وَ لا تُجادِلْ عَنِ الَّذِینَ یَخْتانُونَ اَنْفُسَهُمْ....) «از کسانی که به خود
خیانت می‌کنند دفاع مکن.»
(فَمَنْ یُجادِلُ اللَّهَ عَنْهُمْ یَوْمَ الْقِیامَةِ...) «از آنها در پیش خدا
روز قیامت کدام کس دفاع می‌کند؟»
(وَ جادِلْهُمْ بِالَّتِی هِیَ اَحْسَنُ) (...و با آنها به روشى كه نيكوتر است، استدلال و مناظره كن...)
(فَلَمَّا ذَهَبَ عَنْ إِبْرَاهِيمَ الرَّوْعُ وَجَاءتْهُ الْبُشْرَى يُجَادِلُنَا فِي قَوْمِ لُوطٍ) (هنگامى كه ترس ابراهيم فرو نشست، و بشارت به او رسيد، درباره قوم لوط با ما مجادله مى‌كرد...)
(یُجادِلُونَکَ فِی الْحَقِّ بَعْدَ ما تَبَیَّنَ...) (آنها پس از روشن شدن حق، باز با تو مجادله مى‌كردند...)
جَدَل بر وزن فَرَس به معنی شدت خصومت است
صحاح آن را
اسم مصدر گفته است.
(وَ کانَ الْاِنْسانُ اَکْثَرَ شَیْ‌ءٍ جَدَلًا) (...ولى انسان بيش از هر چيز، به مجادله مى‌پردازد.)
ناگفته نماند اکثر استعمال این صیغه در قرآن در منازعه و مخاصمه ناحق است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله "جدل"، ج۲، ص۲۲-۲۳.
