• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

حُجَّت (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





حُجَّتْ (به ضم حاء) یکی از مفردات نهج البلاغه به معنای دلیلی که مقصود را روشن می‌کند.
حضرت علی (علیه‌السلام) در خصوص اهمیت نماز، روزه، حجّ و در بیانی خطاب به ابوبکر در خصوص ملاک خلافت و جانشینی رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم) از این واژه استفاده نموده است.



حُجَّتْ (به ضم حاء) به معنای دلیلی که مقصود را روشن می‌کند؛ آمده است.


به برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:

۲.۱ - الْحَجُّ - حکمت ۱۳۱ (اهمیت حج)

امام (صلوات‌الله‌علیه) در خصوص اهمیت نماز، روزه و حجّ فرموده است:
«الصَّلاةُ قُرْبانُ کُلِّ تَقیٍّ، وَ الْحَجُّ جِهادُ کُلِّ ضَعیفٍ، وَ لِکُلِّ شَیْءٍ زَکاةٌ وَ زَکاةُ الْبَدَنِ الصِّیامُ.»
«نماز وسیله تقرب هر پرهیزگاری است و حجّ، جهاد هر ضعیف، و برای هر چیز زکاتی است و زکات بدن روزه است.»

۲.۲ - حَجَجْتَ - حکمت ۱۹۰ (خلیفه اول)

سید رضی می‌گوید: از آن حضرت (علیه‌السلام) شعری در همین زمینه نقل شده است که (خطاب به خلیفه اوّل) می‌فرماید:
فَإِنْ كُنْتَ بِالشُّورَى مَلَكْتَ أُمُورَهُمْفَكَيْفَ بِهذَا وَالْمُشِيرُونَ غُيَّبُ؟
وَإِنْ كنْتَ بِالْقُرْبَى حَجَجْتَ خَصِيمَهُمْفَغَيْرُكَ أَوْلَى بِالنَّبِيِّ وَأَقْرَبُ

«اگر تو از طریق شورا مالک امور مردم شدی. این چه شورایی است که طرف‌های مشورت (امثال من) غایب بودند؟ و اگر از طریق قرابت با پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) در برابر مخالفانت استدلال کردی دیگران از تو به پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) نزدیک‌تر و سزاوارترند!.»
این واژه در موارد بسیاری در «نهج البلاغه» آمده است.


۱. راغب اصفهانی، حسین، المفردات فی غریب القرآن، ص۲۱۹.    
۲. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ج۲، ص۲۸۶.    
۳. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۸۰۶، حکمت ۱۳۱.    
۴. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۳، ص۱۸۴، حکمت ۱۳۶.    
۵. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۹۴، حکمت ۱۳۶.    
۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۶۸.    
۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۵۳۷.    
۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۵۳۷.    
۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۳، ص۱۲۳.    
۱۰. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۱، ص۲۰۹.    
۱۱. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۸، ص۳۳۲.    
۱۲. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۸۱۸، حکمت ۱۸۰.    
۱۳. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۱۹۶، حکمت ۱۹۰.    
۱۴. صبحی صالح، نهج البلاغه، ج۱، ص۵۰۳، حکمت ۱۹۰.    
۱۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۸۱، حکمت ۱۹۰.    
۱۶. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۵۷۸.    
۱۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۵۷۸.    
۱۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۳، ص۴۸۶.    
۱۹. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۱، ص۲۶۴.    
۲۰. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۸، ص۴۱۶.    
۲۱. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۹۸، خطبه۶۷.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «حجت»، ج۱، ص۲۵۱.    






جعبه ابزار