حَمِیَّة (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
حَمِيَّة (به فتح حاء، کسر میم و فتح یاء مشدد) از
واژگان قرآن کریم به معنای خودداری و امتناع غیرت است.
حَميَّة به معنای خودداری و امتناع غیرت است.
در
مجمع گوید: چون کسی اهل غضب و امتناع باشد گویند:
حمیّت ناپسند
دارد. بنابراین،
حمیّت از خشم سرچشمه می‌گیرد.
اقرب آن را از حمایت گرفته و گوید: به معنی امتناع است که سبب حمایت و طرفداری است.
نهایه امتناع و غیرت گفته است.
به مواردی از
حَمِيَّة که در قرآن به کار رفته است، اشاره می‌شود:
(اِذْ جَعَلَ الَّذِینَ کَفَرُوا فِی قُلُوبِهِمُ الْحَمِیَّةَ حَمِیَّةَ الْجاهِلِیَّةِ.) (هنگامى را كه
کافران در دل‌هاى خود خشم و
نِخْوَت جاهليّت داشتند.)
«اذ» اگر متعلق به
(هُمُ الَّذِینَ کَفَرُوا وَ صَدُّوکُمْ عَنِ الْمَسْجِدِ.) باشد که در آیه ماقبل است معنی
آیه چنین می‌شود: «شما را وقتی از
مسجد الحرام منع کردند که کفّار در دل‌های خود
تکبّر و امتناع قرار دادند، امتناع و تکبّر جاهلیّت.»
ناگفته نماند:
حمیّت در صورتی مذموم است که درباره
باطل و ناحق باشد و اگر از برای
حق باشد مرغوب و پسندیده است.
به موردی که در نهج البلاغه به کار رفته است، اشاره می شود:
امام علی (صلوات‌الله‌علیه) می‌فرماید:
«أَمَا دَیْنٌ یَجْمَعُکُمْ وَ لَا حَمِیَّةٌ تَحْمِشُکُمْ.» آیا دینی نیست که شما را جمع و
حمیّتی نیست که شما را به
غضب آورد. پیدا است که مراد
حمیت پسندیده است و قید
(حَمِیَّةَ الْجاهِلِیَّةِ) نیز این مطلب را روشن می‌کند.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «حمیة»، ج۲، ص۱۸۶.
