• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

حَلیم (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





حَلیم (به فتح حاء) از واژگان قرآن کریم به معنای بردبار است.
این کلمه از اسماء حسنی و صیغه مبالغه به معنی مهلت دهنده است؛ زیرا خداوند متعال به گناهکاران مهلت می‌دهد و در عذاب آن‌ها عجله نمی‌کند.
این واژه مجموعا ۱۵ بار در قرآن کریم استعمال شده، ۱۱ بار آن درباره خداوند، و چهار بار درباره حضرت ابراهیم (علیه‌السّلام)، اسماعیل (علیه‌السّلام) و شعیب (علیه‌السّلام) آمده است.



حَلیم به معنی بردبار است.
این کلمه از اسماء حسنی و صیغه مبالغه است و معنی آن درباره خدا چنان‌که طبرسی ذیل آیه ۲۲۵ بقره گوید: مهلت دهنده است‌.


به مواردی از حَلیم که در قرآن به‌ کار رفته است، اشاره می‌شود:

۲.۱ - حَلِیمٌ‌ (آیه ۲۲۵ سوره بقره)

(وَاللَّهُ غَفُورٌ حَلِیمٌ‌.)
«خدا چاره‌ساز و مهلت دهنده است.»
به گناهکاران مهلت می‌دهد و در عذاب آن‌ها عجله نمی‌کند. ناگفته نماند مهلت دادن یک‌نوع بردباری است. پس خدا حلیم است یعنی در عقوبت عجله و در هر نادانی بنده، غضب نمی‌کند.


۲.۲ - حَلِیمٌ‌ (آیه ۱۱۴ سوره توبه)

(اِنَّ اِبْراهِیمَ لَاَوَّاهٌ‌ حَلِیمٌ‌.)
(به يقين، ابراهيم دلسوز و بردبار بود.)


۲.۳ - حَلِیمٌ‌ (آیه ۸۷ سوره هود)

(اِنَّکَ لَاَنْتَ‌ الْحَلِیمُ‌ الرَّشِیدُ.)
(تو كه مرد بردبار و فهميده‌اى هستى.)



حلیم مجموعا ۱۵ بار در قرآن شریف استعمال شده، ۱۱ بار درباره خداوند و چهار بار درباره ابراهیم، اسمعیل، و شعیب آمده است.



۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۲، ص۱۶۸.    
۲. راغب اصفهانی، حسین، المفردات فی غریب القرآن، ط دار القلم، ص۲۵۳.    
۳. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۶، ص۴۸.    
۴. بقره/سوره۲، آیه۲۲۵.    
۵. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۲، ص۹۴.    
۶. بقره/سوره۲، آیه۲۲۵.    
۷. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۴، ص۷۷-۷۸.    
۸. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۴، ص۵۱.    
۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۵، ص۵۶.    
۱۰. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۲، ص۵۶۹.    
۱۱. توبه/سوره۹، آیه۱۱۴.    
۱۲. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۲۰۵.    
۱۳. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۹، ص۵۴۱.    
۱۴. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۹، ص۳۹۸.    
۱۵. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۱، ص۲۲۲.    
۱۶. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۵، ص۱۱۶.    
۱۷. هود/سوره۱۱، آیه۸۷.    
۱۸. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۲۳۱.    
۱۹. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۰، ص۵۴۸.    
۲۰. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۰، ص۳۶۶.    
۲۱. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۲، ص۱۱۱.    
۲۲. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۵، ص۲۸۶.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «حلیم»، ج۲، ص۱۶۸-۱۶۹.    






جعبه ابزار