• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

حَشْی (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: حَشْی (مفردات نهج البلاغه (جلد ۱))
مقالات مرتبط: حاشیه.


حَشْی (به فتح حاء و سکون شین) از مفردات نهج‌البلاغه، به معنای جانب و کنار است. حاشیه: جانب شی‌ء و کنار آن است.
حضرت علی (علیه‌السلام) در رابطه با تجار و صنعتگران و ... از این واژه استفاده نموده است.


حَشْی
[۱] قرشی بنابی، سید علی اکبر، مفردات نهج‌البلاغه، ج۱، ص۲۸۱.    
[۲] طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین ت الحسینی، ج۴، ص۱۳۵.    
[۳] راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ج۱، ص۲۶۴.    
به معنای جانب شیئ و کنار آن است.

به مواردی که در نهج‌ البلاغه به کار رفته است، اشاره می‌شود:

۲.۱ - حَاشِيَتُهُ - خطبه ۲۳ (موعظه)

امام علی (علیه‌السّلام) در رابطه با نصیحت فرموده:
«وَ مَنْ تَلِنْ حَاشِيَتُهُ يَسْتَدِمْ مِنْ قَوْمِهِ المَوَدَّةَ»؛
[۴] السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۷۱، خطبه ۲۳.    
[۵] عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۵۸، خطبه ۲۳.    
[۶] صبحی صالح، نهج البلاغه، ج۱، ص۶۵، خطبه ۲۳.    

«هر کس جانبش (ملاقات و رفتارش) نرم باشد پیوسته مورد محبت قوم خویش واقع می‌شود».
[۷] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۶۹، خطبه ۲۳.    
[۸] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۲۰.    
(شرح‌های خطبه:
[۹] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۱۳.    
[۱۰] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۲، ص۶۵.    
[۱۱] هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۳، ص۳۴۰.    
[۱۲] ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۳۱۳.    
)

۲.۲ - حَاشيتِکَ - نامه ۵۳ (موعظه)

ایشان همچنین در نامه‌ای مرقوم فرمودند:
«وَ لاَ تُقْطِعَنَّ لاَِحَد مِنْ حَاشيتِکَ وَحَامَّتِكَ قَطِيعةً»؛
[۱۳] السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۷۲۳، نامه ۵۳.    
[۱۴] عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۱۱۵، نامه ۵۳.    
[۱۵] صبحی صالح، نهج البلاغه، ج۱، ص۴۴۱، نامه ۵۳.    

«به کسی از اطرافیان خود چیزی را تیول مکن».
[۱۶] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۶۸۹، نامه ۵۳.    
[۱۷] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۲۹۱.    
(شرح‌های نامه:
[۱۸] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۱۸۰.    
[۱۹] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۱، ص۹۹.    
[۲۰] هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۰، ص۲۹۱.    
[۲۱] ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۷، ص۹۷.    
)

۲.۳ - حَوَاشِي - نامه ۵۳ (درباره تجار و صنعت‌گران)

حضرت درباره [[تجار و صنعت‌گران نیز فرمودند:
«وَ تَفَقَّدْ أُمُورَهُمْ بِحَضْرَتِكَ وَفِي حَوَاشِي بِلاَدِكَ»؛
[۲۲] السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۷۱۷، نامه ۵۳.    
[۲۳] عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۱۱۰، نامه ۵۳.    
[۲۴] صبحی صالح، نهج البلاغه، ج۱، ص۴۳۸، نامه ۵۳.    

«امّا بايد از وضع آنان، چه آن‌ها كه در مركز فرماندارى تو زندگی مى‌كنند و چه آن‌ها كه در گوشه و كنار هستند جست‌وجو و بازرسی كنى».
[۲۵] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۶۸۵، نامه ۵۳.    
[۲۶] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۲۶۲.    
(شرح‌های نامه:
[۲۷] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۱۶۹.    
[۲۸] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۱، ص۵۱.    
[۲۹] هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۰، ص۲۶۹.    
[۳۰] ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۷، ص۸۶.    
)
این مادّه سه بار در نهج‌البلاغه آمده است.

۱. ↑ قرشی بنابی، سید علی اکبر، مفردات نهج‌البلاغه، ج۱، ص۲۸۱.    
۲. ↑ طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین ت الحسینی، ج۴، ص۱۳۵.    
۳. ↑ راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ج۱، ص۲۶۴.    
۴. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۷۱، خطبه ۲۳.    
۵. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۵۸، خطبه ۲۳.    
۶. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ج۱، ص۶۵، خطبه ۲۳.    
۷. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۶۹، خطبه ۲۳.    
۸. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۲۰.    
۹. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۱۳.    
۱۰. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۲، ص۶۵.    
۱۱. ↑ هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۳، ص۳۴۰.    
۱۲. ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۳۱۳.    
۱۳. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۷۲۳، نامه ۵۳.    
۱۴. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۱۱۵، نامه ۵۳.    
۱۵. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ج۱، ص۴۴۱، نامه ۵۳.    
۱۶. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۶۸۹، نامه ۵۳.    
۱۷. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۲۹۱.    
۱۸. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۱۸۰.    
۱۹. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۱، ص۹۹.    
۲۰. ↑ هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۰، ص۲۹۱.    
۲۱. ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۷، ص۹۷.    
۲۲. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۷۱۷، نامه ۵۳.    
۲۳. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۱۱۰، نامه ۵۳.    
۲۴. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ج۱، ص۴۳۸، نامه ۵۳.    
۲۵. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۶۸۵، نامه ۵۳.    
۲۶. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۲۶۲.    
۲۷. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۱۶۹.    
۲۸. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۱، ص۵۱.    
۲۹. ↑ هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۰، ص۲۶۹.    
۳۰. ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۷، ص۸۶.    


قرشی بنابی، سید علی اکبر، مفردات نهج‌البلاغه، برگرفته از مقاله «حشی»، ج۱، ص۲۸۱.    


رده‌های این صفحه : مفردات نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 23 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان نامه 53 نهج البلاغه
جعبه ابزار