مفردات نهج البلاغه (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مفردات نهج البلاغه تالیف
سید علی اکبر قرشی دربردارنده‌ی واژگان مهم
نهج البلاغه که از مجموعه
خطبه‌ها،
نامه‌ها و
حکمت‌ها با هدف آشنایی مخاطب با معارف نهج البلاغه گردآوری شده است.
کتاب نهج البلاغه مجموعه‌ای است از خطبه‌ها و نامه‌ها و کلمات حکمت آمیز
حضرت علی (علیه‌السلام) که توسط
ابوالحسن محمد بن حسین بن موسی، معروف به «سید رضی» تالیف و جمع آوری شده است؛ که شامل ۲۴۱ خطبه و ۷۹ نامه و ۴۸۰ حکمت است و در یک مجموعه که نام آن را نهج البلاغه گزارده است، گردآوری شده است.
او بخش‌هایی از بیانات آن حضرت (علیه‌السلام) که در نظرش در اوج
فصاحت و
بلاغت بوده را نقل کرده است چنان‌که در باب خطبه‌ها می‌گوید: «باب المختار من خطب امیرالمؤمنین (علیه‌السلام).»
مفردات نهج البلاغه نام اثری است که توسط سید علی اکبر قرشی تالیف و جمع آوری شده است؛ او با حذف واژگان پرتکرار و مشتقات آن، در خطبه‌ها، نامه‌ها و حکمت‌ها، حدود دو هزار و چهار صد و بیست و دو (۲۴۲۲) کلمه را بررسی نموده است که همۀ آن‌ها در این کتاب معنا و بررسی شده و شواهد و مصادیقی از سخنان امام (صلوات‌اللّه‌علیه) برای آن‌ها، نقل گردیده است.
به گفته‌ی مؤلف از آن‌جا که مطالعۀ این کتاب، ضمن آن‌که سبب آشنایی با معارف ژرف نهج البلاغه، می‌شود؛ به دلیل این‌که گردآورنده موفق نشده است تمام کلمات و واژگان نهج البلاغه را به تفصیل بیان نماید، نام این کتاب را «مفردات نهج البلاغه» نامیده است، تا اغراقی نسبت به تبیین محتوای نهج البلاغه نکرده باشد.
مؤلف معتقد است در این کتاب تلاش شده است ماده
ثلاثی مجرّد کلمه‌ای را در نظر گرفته و به شیوه حروف الفبا مانند: «الف، باء» مثل
کتاب‌های لغت تدوین نماید تا مخاطب بتواند آن لغت را پیدا نموده و سپس آن کلمه را با مشتقاتش، به صورت ترجمه شده و همراه با بیان شواهدی از نهج البلاغه، مشاهده نماید.
به عنوان نمونه اگر در پیدا کردن واژه‌ی «
شقشقیه» مراجعه نماید به کلمۀ «شقشق» ـ که استثناء رباعی است ـ خواهد دید که معنای این واژه و جریان خطبۀ شقشقیه در ذیل آن آمده است.
همچنین مؤلف در شمارش خطبه‌ها و نامه‌ها و کلمات حکمت‌آمیز و در تعیین صفحات نهج البلاغه، از نسخۀ گردآوری شده توسط «
صبحی صالح» استفاده نموده است به گفته‌ی مؤلف این نسخه در حال حاضر صحیح‌ترین نسخه از لحاظ اعراب و شمارش است.
در پایان مؤلف ضمن حمد و
ستایش الهی تاریخ پایان نگارش کتاب را در دو جلد به تاریخ ۲۷ رمضان سال
۱۴۱۶ق، ثبت نموده است.
این اثر در دو جلد به
زبان فارسی به تاریخ ۱۳۷۷ش، در تهران توسط انتشارات مرکز فرهنگی نشر قبله و با تصحیح محمدحسین بکایی که جلد اول آن ۵۷۱ و جلد دوم آن ۶۰۸ صفحه می‌باشد، به چاپ رسیده است.
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ص۱ و ۱۷-۱۸.
