حَرِّضِ (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
حَرِّضِ:
(يا أَيُّها النَّبيُّ حَرِّضِ الْمُؤْمِنينَ) از «
تحریض» به معنى «برانگيزاندن و ترغيب كردن بر چيزى» است.
آیه مورد بحث درباره ترغيب و تشويق كردن به
جهاد با دشمن است جنگجويان و رزمندگان هر اندازه آمادگى داشته باشند باز قبل از شروع به جنگ بايد آنها را از نظر روحى تقويت و به اصطلاح شارژ كرد و اين در برنامه تمام ارتشهاى آگاه جهان گنجانيده شده است كه فرماندهان و افسران سپاه قبل از حركت به‌سوى ميدان جنگ و يا در ميدان قبل از آغاز حمله با ذكر مطالب مناسبى روح جنگى آنان را تقويت مى‌كنند و از خطر شكست بر حذر مى‌دارند.
به موردی از کاربرد حَرِّضِ در
قرآن، اشاره می‌شود:
(يا أَيُّها النَّبيُّ حَرِّضِ الْمُؤْمِنينَ عَلى الْقِتالِ إِن يَكُن مِّنكُمْ عِشْرُونَ صابِرُونَ يَغْلِبُواْ مِئَتَيْنِ وَ إِن يَكُن مِّنكُم مِّئَةٌ يَغْلِبُواْ أَلْفًا مِّنَ الَّذينَ كَفَرُواْ بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لاَّ يَفْقَهُونَ) «اى
پیامبر،
مؤمنان را به جنگ با دشمنان خطرناك برانگيز. هرگاه از شما بيست نفر با
استقامت باشند، بر دويست نفر غلبه مى‌كنند؛ و اگر صد نفر باشند، بر هزار نفر از كسانى كه
کافر شدند، پيروز مى‌گردند؛ چرا كه آنها گروهى هستند كه نمى‌فهمند.»
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه تحريض ، تحضيض ، ترغيب و حث همه به يك معنا است. و كلمه
فقه با كلمه
فهم يك معنا را مى‌رساند الا اينكه كلمه فقه در رساندن معنا رساتر است.
جنگجويان و رزمندگان هر اندازه آمادگى داشته باشند باز قبل از شروع به جنگ بايد آنها را از نظر روحى تقويت و به اصطلاح شارژ كرد، و اين در برنامه تمام ارتشهاى آگاه جهان گنجانيده شده است كه فرماندهان و افسران سپاه قبل از حركت به سوى ميدان جنگ و يا در ميدان قبل از آغاز حمله با ذكر مطالب مناسبى روح جنگى آنان را تقويت مى‌كنند و از خطر شكست بر حذر مى‌دارند.
منتها دامنه اين تشويق و تحريص در
مکتب‌های مادی و مشابه آن محدود است، ولى در مكتب‌هاى آسمانى بسيار گسترده‌تر است، توجه به فرمان
پروردگار، و تاثير
ایمان به خدا، و يادآورى مقام شهداى راه
حق، فضيلت و پاداش‌هاى بى حسابى كه در انتظار آنها است و افتخارها و مواهب معنوى كه در پيروزى بر دشمن در صحنه جهاد وجود دارد، بهترين وسيله براى تشويق و تحريك روح سلحشورى و استقامت و پايمردى در سربازان مى‌باشد، در جنگ‌هاى اسلامى گاهى تلاوت چند آيه از قرآن مجيد آن چنان سربازان مجاهد را آماده مى‌ساخت كه سر از پا نمى‌شناختند و يك پارچه
عشق و شور و هيجان مى‌شدند.
در هر حال اين جمله از آيه اهميت
تبلیغ و تقويت هر چه بيشتر روحيه سربازان را به عنوان يك دستور اسلامى روشن مى‌سازد.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله « حَرِّضِ »، ص۴۸۵.
