حَرَک (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
حَرَک (به فتح حاء و راء) و
حَرَكَة (به فتح حاء، راء و کاف) از
واژگان قرآن کریم ضد سکون است.
یعنی به معنای انتقال جسمی از مکانی به مکان دیگر است.
این لفظ فقط یک‌بار در
قرآن آمده است.
حَرَک یا
حَرَكَة به معنی ضدّ سکون است.
آن انتقال جسم از مکانی به مکانی است.
گاهی به
استحاله نیز گفته می‌شود خواه در زیادت اجزاء باشد یا در نقصان آن مثل رسیدن سیب و پوسیدن آن است.
به موردی از
حَرَک که در قرآن به کار رفته است، اشاره می‌شود:
لا تُحَرِّکْ بِهِ لِسانَکَ لِتَعْجَلَ بِهِ اِنَّ عَلَیْنا جَمْعَهُ وَ قُرْآنَهُ فَاِذا قَرَاْناهُ فَاتَّبِعْ قُرْآنَهُ «زبان خویش به تلاوت قرآن مجنبان تا به آن عجله کنی که جمع کردن و فراهم آوردن آن به عهده ماست و چون آن را بخوانیم قرائت آن را تبعیّت کن.»
در
سوره طه آمده است:
وَ لا تَعْجَلْ بِالْقُرْآنِ مِنْ قَبْلِ اَنْ یُقْضی اِلَیْکَ وَحْیُهُ وَ قُلْ رَبِّ زِدْنِی عِلْماً «در خواندن قرآن پیش از آن‌که
وحی آن تمام شود شتاب نکن و بگو
پروردگارا مرا دانش افزای.»
مجمع البیان گوید: عجله آن است که کار را پیش از وقت بخواهیم و سرعت آن است که در اوّل آن انجام دهیم.
در
المیزان هست: این آیه مؤید آن است که در
روایات آمده است قرآن علاوه از
نزول تدریجی یک
نزول دفعی دارد که به آن حضرت یک‌جا نازل شده است و پیش از نزول تدریجی علم مختصری به آن داشت و از عجله در آن پیش از نزول تدریجی نهی شده است.
(نقل به معنی) بقیّه مطلب در (نزل) دیده شود.
این لفظ فقط یک‌بار در قرآن آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «حرک»، ج۲، ص۱۲۲.
