• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

حَذْو (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





حَذْو (به فتح حاء و سکون ذال) از واژگان نهج البلاغه به معنای بریدن چیزی مثل چیز دیگر و اندازه‌گیری از روی یک چیز است و از آن، تبعیّت و پيروى نيز مراد است.
هشت مورد از اين ماده در «نهج البلاغه» آمده است.



حَذْو به معنای بریدن چیزی مثل چیز دیگر و اندازه‌گیری از روی یک چیز، آمده است.
در لغت آمده است: «حَذا حَذوا وَ حَذاء: قَطَعها عَلَی مِثال ـ حَذا النَعل بِالنَّعل: قَدَّرَها بِهَا وَ قَطَعها عَلَی مِثالَهَا.»
على هذا از آن، تبعيّت و پيروى نيز مراد است.


برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:

۲.۱ - يَحْذو - خطبه ۱۵۰ (رهایی اهل بیت از فتنه‌ها)

امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره رهایی اهل بیت (علیهم‌السّلام) از فتنه‌ها فرموده:
«أَلا وَ إِنَّ مَنْ أَدْرَكَها مِنّا يَسْری فيها بِسِراج مُنير وَ يَحْذو فيها عَلَى مِثالِ الصّالِحينَ.»
«هر كس از ما آن فتنه را درک كند با چراغ روشن در آن مى‌رود و پيروى مى‌كند در آن از عمل نیکوکاران


۲.۲ - فاحْتَذَى - خطبه ۸۲ (پندپذیری)

امام (علیه‌السلام) در خطبه غرّا فرموده‌:
«فاتَّقوا اللهَ تَقيَّةَ مَنْ سَمِعَ فَخَشَعَ ... وَ راجَعَ فَتابَ وَ اقْتَدَى فاحْتَذَى وَ أُریَ فَرَأَى.»
«بترسيد از خدا مانند ترسيدن كسی كه كلمات حق را شنيد و اطاعت كرد، به خودش مراجعه كرد و توبه نمود و به سلف صالح اقتدا كرد و عمل خود را با عمل آن‌ها هم شكل كرد و نشان داده شده و ديد و عبرت گرفت.»



این واژه هشت بار در «نهج البلاغه» آمده است.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۲۵۹.    
۲. طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۱، ص۹۷.    
۳. ابن منظور، لسان العرب، ج۱۴، ص۱۶۹.    
۴. شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیه و الشوارد، ج۱، ص۶۱۵.    
۵. ابن مشهدی، محمد، المزار، ص۵۷۷.    
۶. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۲۰، خطبه ۱۵۰.    
۷. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعه الاستقامه، ج۲، ص۴۷، خطبه ۱۴۶.    
۸. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۲۰۸، خطبه ۱۵۰.    
۹. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۱۷، خطبه ۱۵۰.    
۱۰. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۳۹۲.    
۱۱. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۳۹۳-۳۹۴.    
۱۲. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۵، ص۷۲۳-۷۲۴.    
۱۳. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۹، ص۱۳۵-۱۳۶.    
۱۴. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۹، ص۱۲۶.    
۱۵. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۱۵۰، خطبه ۸۲.    
۱۶. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعه الاستقامه، ج۱، ص۱۳۴، خطبه ۸۱.    
۱۷. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۱۰۹-۱۱۰، خطبه ۸۳.    
۱۸. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۱۵۳، خطبه ۸۳.    
۱۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۵۲۶.    
۲۰. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۵۲۸.    
۲۱. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۳، ص۳۷۸.    
۲۲. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۳۸۷.    
۲۳. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۶، ص۲۵۵.    
۲۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۲۰، خطبه ۱۵۰.    
۲۵. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۱۵۰، خطبه ۸۲.    
۲۶. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۶۳۸، نامه ۳۱.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «حذو»، ص۲۵۹-۲۶۰.    






جعبه ابزار