حَذَرَ (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
حَذَرَ: (حَذَرَ الْمَوْت) بر وزن «
خبر» بنا به گفته «
راغب» در كتاب «
مفردات»، به معنى «
احتراز و دورى كردن از چيز ترسناك و هراس‌آور» است.
این
آیه یکی از صفات و ويژگيهاى
منافقان را در قالب
تشبیه بيان مى‌کند؛ آنها را به مسافر سرگردانى تشبیه میکند و حال آنان را چنین بيان مى‌کند: «همانند بارانى كه در
شب تاريك، توأم با رعد و
برق و صاعقه (بر سر رهگذرانى) ببارد، آنها از ترس
مرگ (
حذر الموت) انگشتها را در گوش خود مى‌گذارند تا صداى وحشت‌انگيز صاعقه را نشنوند...»
به موردی از کاربرد حَذَرَ در
قرآن، اشاره می‌شود:
(أَوْ كَصَيِّبٍ مِّنَ السَّماءِ فيهِ ظُلُماتٌ وَ رَعْدٌ وَ بَرْقٌ يَجْعَلُونَ أَصْابِعَهُمْ في آذانِهِم مِّنَ الصَّواعِقِ حَذَرَ الْمَوْتِ و اللّهُ مُحيطٌ بِالْكافِرينَ) «يا همچون بارانى كه از
آسمان، در شب تاريك همراه با رعد و
برق در بيابان ببارد. آنها از ترس
مرگ، انگشتانشان را در گوشهاى خود مى‌گذارند؛ تا صداى صاعقه‌ها را نشنوند. و
خداوند به
کافران احاطه دارد»
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: اين آيه مثل دومى است كه خداوند حال منافقين را با آن مجسم مى‌كند، كه اظهار
ایمان ميكنند، ولى در دل كافرند، باين بيان كه ايشان بكسى ميمانند، كه دچار رگبار توأم با
ظلمت شده است، ظلمتى كه پيش پايش را نمى‌بيند، و هيچ چيز را از ديگر چيزها تميز نميدهد، ناگزير شدت رگبار او را وادار بفرار ميكند، ولى تاريكى نميگذارد قدم از قدم بردارد، از سوى ديگر رعد و صاعقه هول انگيز هم از هر سو دچار وحشتش كرده، قرارگاهى نمى‌يابد، جز اينكه از
برق آسمان استفاده كند، اما
برق آسمان هم يك لحظه است، دوام و بقاء ندارد، همين كه يك قدم برداشت
برق خاموش گشته، دو باره در تاريكى فرو مى‌رود.
اين حال و روز منافق است، كه ايمان را دوست نميدارد، اما از روى ناچارى بدان
تظاهر مى‌كند، چون اگر نكند باصطلاح نانش آجر ميشود، ولى چون دلش با زبانش يكسان نيست، و دلش بنور ايمان روشن نگشته، لذا راه زندگيش آن طور كه بايد روشن نميباشد، و معلوم است كسى كه ميخواهد بچيزى تظاهر كند كه ندارد، لا يزال پته‌اش روى آب مى‌افتد، و همواره دچار خطا و لغزش ميشود، يك قدم با
مسلمانان و بعنوان يك فرد مسلمان راه مى‌رود، اما خدا رسوايش نموده، دو باره مى‌ايستد و اگر خدا بخواهد اين ايمان ظاهرى را هم از او مى‌گيرد، كه از همان روز اول رسوا شود، و مسلمانان فريبش را نخورند، (اما خدا چنين چيزى را نخواسته است).
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله « حَذَرَ »، ص۴۷۱.
