• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

حَذافِر (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: حَذافِر (مفردات‌نهج‌البلاغه)


حَذافِر (به فتح حاء و ذال و کسر فاء) از واژگان نهج البلاغه به معنای جملگی و همگی است.
اين لفظ سه بار در «نهج البلاغه» آمده است.


حَذافِر
[۱] قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۲۵۹.    
[۲] طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۳، ص۲۶۲-۲۶۳.    
به معنای جملگی و همگی، آمده است.
«اَخذه بِحَذَافِیرِه: ‌اَی بِاسرِهِ.»
[۳] شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیه و الشوارد، ج۱، ص۶۱۳.    


برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:

۲.۱ - بِحَذافيرِها - خطبه ۳۳ (فضیلت علی (علیه‌السّلام))

امام (صلوات‌الله‌علیه) فرموده است:
«أَما وَ اللهِ إنْ كُنْتُ لَفی ساقَتِها حَتَّى تَوَلَّتْ بِحَذافيرِها ما عَجَزْتُ وَ لا جَبُنْتُ.»
[۴] سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۹۲، خطبه ۳۳.    
[۵] عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعه الاستقامه، ج۱، ص۷۷، خطبه ۳۳.    
[۶] صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۷۷، خطبه ۳۳.    

يعنى «از زمان بعثت رسول الله (صلّی‌الله‌علیه‌و‌آله) من در طرف و كنار نبوّت بودم، تا همه جاهلیّت عقب‌نشينى كرد و من در آن مدت نه زبون شدم و نه ترسى بر من غلبه كرد.»
[۷] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۹۱، خطبه ۳۳.    
[۸] بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۱۵۵.    

(شرح های خطبه:
[۹] بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۱۵۸-۱۵۹.    
[۱۰] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۲، ص۲۹۹-۳۰۰.    
[۱۱] هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۶۳-۶۴.    
[۱۲] ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۱۸۵.    
)
ظاهرا ضمیر «ساقتها» راجع به «بعثت» و ضمیر «حذافیرها» راجع به جاهلیت است.


۲.۲ - بِحَذافيرِها - خطبه ۱۰۳ (ثبات قدم در اسلام)

امام (علیه‌السلام) در خطبه ۱۰۳ نیز می‌فرماید:
«وَ ايْمُ اللهِ لَقَدْ كُنْتُ مِنْ ساقَتِها حَتَّى تَوَلَّتْ بِحَذافيرِها وَ اسْتَوْسَقَتْ فی قيادِها ما ضَعُفْتُ وَ لا جَبُنْتُ.»
[۱۳] سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۲۳۲، خطبه ۱۰۳.    
[۱۴] عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعه الاستقامه، ج۱، ص۱۹۹، خطبه ۱۰۲.    
[۱۵] صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۱۵۰، خطبه ۱۰۴.    

(به خدا سوگند! من دنبال اين لشکر بودم و آن‌ها را به پيشروى وا مى‌داشتم تا باطل به كلّى عقب نشينى كرد و همه تحت رهبرى اسلام درآمدند، در اين راه هرگز ناتوان نشدم و ترس مرا احاطه نكرد.)
[۱۶] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۱۹، خطبه ۱۰۴.    
[۱۷] بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۳۸.    

(شرح های خطبه:
[۱۸] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۴، ص۴۳۹-۴۴۰.    
[۱۹] هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۲۱۲.    
[۲۰] ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۱۱۴.    
)


این واژه سه بار در «نهج البلاغه» آمده است.
[۲۱] سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۹۲، خطبه ۳۳.    
[۲۲] سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۲۳۲، خطبه ۱۰۳.    


۱. ↑ قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۲۵۹.    
۲. ↑ طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۳، ص۲۶۲-۲۶۳.    
۳. ↑ شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیه و الشوارد، ج۱، ص۶۱۳.    
۴. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۹۲، خطبه ۳۳.    
۵. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعه الاستقامه، ج۱، ص۷۷، خطبه ۳۳.    
۶. ↑ صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۷۷، خطبه ۳۳.    
۷. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۹۱، خطبه ۳۳.    
۸. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۱۵۵.    
۹. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۱۵۸-۱۵۹.    
۱۰. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۲، ص۲۹۹-۳۰۰.    
۱۱. ↑ هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۶۳-۶۴.    
۱۲. ↑ ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۱۸۵.    
۱۳. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۲۳۲، خطبه ۱۰۳.    
۱۴. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعه الاستقامه، ج۱، ص۱۹۹، خطبه ۱۰۲.    
۱۵. ↑ صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۱۵۰، خطبه ۱۰۴.    
۱۶. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۱۹، خطبه ۱۰۴.    
۱۷. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۳۸.    
۱۸. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۴، ص۴۳۹-۴۴۰.    
۱۹. ↑ هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۲۱۲.    
۲۰. ↑ ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۱۱۴.    
۲۱. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۹۲، خطبه ۳۳.    
۲۲. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۲۳۲، خطبه ۱۰۳.    


• قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «حذافر»، ص۲۵۹.    


رده‌های این صفحه : مفردات نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 103 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 33 نهج البلاغه
جعبه ابزار