• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

حمل عرضی مقابل ذاتی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



حمل عرضی مقابل ذاتی یکی از اصطلاحات به‌کار رفته در علم منطق بوده و به معنای حمل اعراض ماهیت موضوع بر آن است.



حمل به لحاظ ذاتی و عرضی‌بودنِ محمول نسبت به موضوع به عَرَضی و ذاتی تقسیم می‌شود.
[۱] خوانساری، محمد، منطق صوری، ص۱۱۵.

«حمل عرضی» حملی است که محمول آن، نه ذات (خود ماهیت) موضوع و نه از ذاتیات (جزئی از ماهیت) موضوع باشد، بلکه از عوارض ماهیت موضوع باشد و به دیگر بیان، یکی از تعینات موضوع (کیفیت، کمیت، وضع، این، متی و…) باشد؛ مانند: انسان خندان است، زمین فلان سرعت را دارد و زمین، فلان مقدار عمر دارد. حمل عرضی به لحاظ انواع مقوله عرضی، اقسامی دارد و شامل حمل بر سبیل کیف، کمّ، مضاف، این، متی، فعل و انفعال و سایر مقولات عرضی است؛ مثلاً حمل در قضیه «انسان سفید است» حمل بر سبیل کیف است. و در «قضیه انسان در خانه است»، حمل بر سبیل این (مکان) است.
[۴] ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، الشفا (منطق)، ج۳، ص۲۳۱.



در تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است:

• خوانساری، محمد، منطق صوری.
• ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، الشفا (منطق).
قوام صفری، مهدی، ترجمه برهان شفا.    


۱. خوانساری، محمد، منطق صوری، ص۱۱۵.
۲. قوام صفری، مهدی، ترجمه برهان شفا، ص۳۳۴.    
۳. قوام صفری، مهدی، ترجمه برهان شفا، ص۵۹۳-۵۹۴.    
۴. ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، الشفا (منطق)، ج۳، ص۲۳۱.



پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «حمل عرضی مقابل ذاتی»، تاریخ بازیابی۱۳۹۵/۱۲/۲۰.    




جعبه ابزار