• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

حمق (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: حمق (مفردات نهج البلاغه (جلد ۱))
مقالات مرتبط: حمقاء (لغات‌قرآن)، احمق.


حُمْق (به ضم حاء و سکون میم) از واژگان نهج‌البلاغه، به معنای کم عقلی است. پنج مورد از اين کلمه در نهج‌البلاغه به كار رفته است.


حُمْق
[۱] قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۳۰۵.    
به معنای کم عقلی و سفاهت است.
[۲] شرتعونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۱، ص۷۲۲.    
[۳] طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۵، ص۱۵۲.    


دو مورد از این کلمه در نهج‌البلاغه به كار رفته است.

۲.۱ - حکمت ۳۸

به امام حسن(علیه‌السلام) فرمود: «إِنَّ أَغْنَى الْغِنَىُ الْعَقْلُ، وَأَكْبَرَ الْفَقْرِ الْحُمْقُ، وَأَوحَشَ الْوَحْشَةِ الْعُجْبُ، وَأَكْرَمَ الْحَسَبَ حُسْنُ الْخُلُقِ.»
[۴] السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۷۷۹.    
[۵] عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۱۶۰.    
[۶] صبحی صالح، نهج البلاغه، ج۱، ص۴۷۵، حکمت ۳۸.    
«بالاترين سرمايه ها عقل است، بزرگترين فقر حماقت است، بدترين تنهايى و وحشت، خودبینی است، و برترين حسب و نسب اخلاق نيک است.»
[۷] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۴۱.    
[۸] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۴۴۳.    
(شرح‌های حکمت:
[۹] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۴۴۳.    
[۱۰] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۲، ص۲۵۳.    
[۱۱] هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۱، ص۷۳.    
[۱۲] ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۸، ص۱۶۰.    
)

۲.۲ - حکمت ۴۱

درباره زبان انسان فرمود: «لِسَانُ الْعَاقِلِ وَرَاءَ قَلْبِهِ، وَقَلْبُ الاَْحْمَقِ وَرَاءَ لِسَانِهِ.»
[۱۳] السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۷۸۰.    
[۱۴] عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۱۶۱.    
[۱۵] صبحی صالح، نهج البلاغه، ج۱، ص۴۷۶، حکمت ۴۱.    
«زبان عاقل در پشت قلب او قرار دارد و قلب احمق پشت زبان اوست.»
[۱۶] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۴۳.    
[۱۷] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۴۴۶.    
(شرح‌های حکمت:
[۱۸] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۴۴۶.    
[۱۹] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۶، ص۵۷۷.    
[۲۰] هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۱، ص۷۶.    
[۲۱] ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۸، ص۱۵۹.    
)

دو مورد از این ماده در نهج‌البلاغه آمده است.

۱. ↑ قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۳۰۵.    
۲. ↑ شرتعونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۱، ص۷۲۲.    
۳. ↑ طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۵، ص۱۵۲.    
۴. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۷۷۹.    
۵. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۱۶۰.    
۶. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ج۱، ص۴۷۵، حکمت ۳۸.    
۷. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۴۱.    
۸. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۴۴۳.    
۹. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۴۴۳.    
۱۰. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۲، ص۲۵۳.    
۱۱. ↑ هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۱، ص۷۳.    
۱۲. ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۸، ص۱۶۰.    
۱۳. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۷۸۰.    
۱۴. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۱۶۱.    
۱۵. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ج۱، ص۴۷۶، حکمت ۴۱.    
۱۶. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۴۳.    
۱۷. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۴۴۶.    
۱۸. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۴۴۶.    
۱۹. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۶، ص۵۷۷.    
۲۰. ↑ هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۱، ص۷۶.    
۲۱. ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۸، ص۱۵۹.    


• قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «حمق»، ج۱، ص۳۰۴.    


رده‌های این صفحه : مفردات نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان حکمت 38 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان حکمت 41 نهج البلاغه
جعبه ابزار