• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

حلم - به ضم حاء (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





حلم (بر وزن عنق و قفل) از واژگان نهج البلاغه به معنای چیزی است که در خواب دیده می‌شود. حضرت علی (علیه‌السلام) در در نامه به معاویه از این واژه استفاده نموده است.



حلم (بر وزن عنق و قفل) به معنای چیزی است که در خواب دیده می‌شود، در اقرب الموارد گوید: غالبا در خواب پریشان و قبیح به کار می‌رود چنانکه «رؤیا» در خواب خوب جمع آن احلام است و گاهی هر یک در جای دیگری به کار رود.


حضرت علی (علیه‌السّلام) به معاویه می‌نویسد: «فانّی علی التردّد فی جوابک ... و انّک اذ تحاولنی الامور و تراجعنی السطور کالمستثقل النائم تکذبه احلامه» (من در جواب دادن به نامه تو مرددّم... تو آنگاه که از من کارهائی (مانند حکومت) می‌خواهی و میل داری که سطوری در جواب تو بنویسم. مانند آدم خوابیده‌ای هستی که خواب‌هایش به او دروغ میگوید) یعنی خواسته‌هایت مانند خواب پریشان است «مستثقل النائم» آنکه به خواب عمیق رفته است.(شرح‌های نامه:)

و در ملامت یارانش فرموده: «یا اشباه الرجال و لا رجال حلوم الاطفال و عقول ربّات الحجال لوددت انّی لم ارکم و لم اعرفکم» ‌ای مرد نماهانه مردان. شما خوابهای پریشان اطفال و عقول زنان حجله‌ها هستید، ایکاش شما را نمی‌دیدم و نمی‌شناختم.(شرح‌های خطبه:)


۱. طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۶، ص۴۹.    
۲. شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۱، ص۷۱۳.    
۳. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۷۶۱، نامه ۷۳.    
۴. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۳، ص۱۴۶، نامه ۷۳.    
۵. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۶۳، نامه ۷۳.    
۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۲۵.    
۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۳۸۵.    
۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۳۸۶.    
۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۱، ص۳۹۸.    
۱۰. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۰، ص۴۰۱.    
۱۱. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۸، ص۶۲.    
۱۲. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۸۰، خطبه ۲۷.    
۱۳. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۱، ص۶۵، خطبه ۲۷.    
۱۴. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۷۰، خطبه ۲۷.    
۱۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۷.    
۱۶. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۶۹.    
۱۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۸۲.    
۱۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۲، ص۱۶۶.    
۱۹. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۳، ص۴۰۰.    
۲۰. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۲، ص۷۹.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «حلم»، ج۱، ص۲۹۹.    






جعبه ابزار