حَلَل (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
حَلَل (به فتح حاء و لام) از
واژگان نهج البلاغه به معنای باز کردن است.
«
حِلّ» (به کسر حاء) به معنای
حلال،
استعاره از باز کردن گره است.
محلّ به معنای جاى حلول و نزول است.
«
محلّه» به معنای منزل، جمع محلّ محالّ آيد.
از این ماده به طور وفور در
نهج البلاغه بیان شده است.
حَلَل به معنای باز کردن است.
حلول به معنای نزول است.
اصل آن باز کردن بار به وقت نزول است و در مطلق نزول به کار رفته است.
«
حِلّ» به معنای حلال، استعاره از باز کردن گره است.
تحلیل و تحلّه هر دو
مصدر هستند: به معنای باز کردن و حلال کردن است.
«
استحلال» به معنای حلال شمردن و طلب حلال کردن است.
محلّ به معنای جاى حلول و نزول است.
«
محلّه» به معنای منزل، جمع محلّ محالّ آيد.
برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:
حضرت علی (علیه‌السلام) فرموده:
«وَ إِنَّ أَهْلَ الدُّنْيا كَرَكْب بَيْنا هُمْ حَلُّوا إِذْ صاحَ بِهِمْ سائِقُهُمْ فارْتَحَلُوا» (اهل
دنیا مانند قافله‌ای هستند. می‌بینی که در محلی نازل شده‌اند، ناگاه قافله سالار فریاد کشید که کوچ کردند.)
آن‌گاه كه حضرت از
صفین بر مى‌گشت خطاب به
اهل قبور فرمود:
«يَا أَهْلَ الدِّيَارِ الْمُوحِشَةِ، وَ الْـمَحَالِّ الْمُقْفِرَةِ، وَ الْقُبُورِ الْمُظْلِمَةِ ... أَمَّا الدُّورُ فَقَدْ سُكِنَتْ.» «اى اهل ديار وحشت‌آور و اى اهل محلهاى بدون سكونت و اى اهل قبور ظلمانى،... خانه‌هايتان مسكون ديگران شد.»
از این ماده به طور وفور در «نهج البلاغه» استفاده شده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «حلل»، ج۱، ص۲۹۸.
