حسن بن خالد حازمی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
حازِمی، حسن
بن خالد،
فقیه ،
ادیب و صاحب منصب در
منطقه یمن است.
وی در ۱۱۸۸
یا ۱۱۷۰
در هجرة ضَمَد واقع در عسیر به دنیا آمد.
حازمی از
اعقاب امام حسن مجتبی علیهالسلام و از
طایفه حَوازِمه به شمار میرود.
در عصر او
مدارس دینی پررونق بود.
وی نزد
استادانی چون قاضی
احمد بن عبداللّه ضَمَدی تهامی درس خواند و در زمانی کوتاه، در
تفسیر و
حدیث و
فقه صاحبنظر شد، ولی پس از مدتی فقط به
قرآن و حدیث پرداخت.
حازمی به
حرمت تقلید معتقد بود و
رسالهای در این باره تألیف کرد.
به نظر او،
عامه مردم، همانند صحابیان در صدر
اسلام ، امکان دستیابی به
احکام شرعی را دارند و ازاینرو، مردم را از آموزش فقه تمام
مذاهب اسلامی منع میکرد.
این امر به مخالفت طرفداران
تقلید و
عالمان معاصر با وی انجامید.
حازمی وزیر و
مشاور حاکم عسیر،
حمود بن محمود، شد تا جاییکه
حمود کارهای خود را غالبآ با مشورت وی انجام میداد.
حازمی همچنین
امیر منطقه صبیا و
فرمانده لشکر و متولی
جنگ گردید و حدود شرعی را خود مستقلا اجرا میکرد.
او در بیش از بیست جنگ شرکت کرد و شجاعت بسیاری از خود نشان داد
و حتی بعد از
فوت حمود بن محمد و اسارت فرزندش
احمد بن حمود در جنگ با
ترکان عثمانی ، دست از جنگ برنداشت.
وی، بهرغم پیروزیهای نخستین، سرانجام به دست نیروهای عثمانی در ۱۲۳۴ یا ۱۲۳۵ در
محلی به نام شَکّر در سَراة کشته شد.
از دیگر
آثار حازمی است: رسالهای فقهی درباره واجب نبودنِ
جَهْر (آشکار خواندن)
بسم اللّه در
نمازهای جهریه؛ رساله قوت القلوب بمنفعة توحید علّام الغیوب، درباره
توحید عملی و رد عقاید عامه مردم که منافی با
توحید در عبادت است؛ شرحی ناتمام بر
منظومه حدیثی عمدةالاحکام، اثر عبداللّه
بن محمد امیر؛ نثرالدرر، که شرحی است بر منظومه محمدسعید سفر، عالم مدینه؛ مجموعهای از محاورات و مناظرات او با عالمان؛ و مجموعه
اشعار ، از جمله
قصیدهای در مدح شریف
حمود.
(۱) عبدالرزاق
بن حسن بیطار، حلیة البشر فی تاریخ القرن الثالث عشر، چاپ
محمد بهجة بیطار، بیروت ۱۴۱۳/۱۹۹۳.
(۲)
محمد زباره یمنی، نیل الوَطَر من تراجم رجال الیمن فی القرن الثالث عشر، (قاهره) ۱۳۴۸ـ۱۳۵۰، چاپ افست صنعا.
(۳) خیرالدین زرکلی، الاعلام، بیروت ۱۹۹۹.
(۴) صدیق حسن خان، التّاج المُکَلَّل من
جواهر مآثر الطّراز الآخر و الاوّل، چاپ ابراهیم شمس الدین، بیروت ۱۴۲۴/۲۰۰۳.
(۵) فؤاد حمزه، قلب جزیرة العرب، ریاض ۱۳۸۸/۱۹۶۸.
دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «حسن بن خالد حازمی»، شماره۵۶۹۷.