• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

حَذْو (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: حَذْو (مفردات‌نهج‌البلاغه)


حَذْو (به فتح حاء و سکون ذال) از واژگان نهج البلاغه به معنای بریدن چیزی مثل چیز دیگر و اندازه‌گیری از روی یک چیز است و از آن، تبعیّت و پيروى نيز مراد است.
هشت مورد از اين ماده در «نهج البلاغه» آمده است.


حَذْو
[۱] قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۲۵۹.    
[۲] طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۱، ص۹۷.    
[۳] ابن منظور، لسان العرب، ج۱۴، ص۱۶۹.    
به معنای بریدن چیزی مثل چیز دیگر و اندازه‌گیری از روی یک چیز، آمده است.
در لغت آمده است: «حَذا حَذوا وَ حَذاء: قَطَعها عَلَی مِثال ـ حَذا النَعل بِالنَّعل: قَدَّرَها بِهَا وَ قَطَعها عَلَی مِثالَهَا.»
[۴] شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیه و الشوارد، ج۱، ص۶۱۵.    
[۵] ابن مشهدی، محمد، المزار، ص۵۷۷.    

على هذا از آن، تبعيّت و پيروى نيز مراد است.

برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:

۲.۱ - يَحْذو - خطبه ۱۵۰ (رهایی اهل بیت از فتنه‌ها)

امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره رهایی اهل بیت (علیهم‌السّلام) از فتنه‌ها فرموده:
«أَلا وَ إِنَّ مَنْ أَدْرَكَها مِنّا يَسْری فيها بِسِراج مُنير وَ يَحْذو فيها عَلَى مِثالِ الصّالِحينَ.»
[۶] سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۲۰، خطبه ۱۵۰.    
[۷] عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعه الاستقامه، ج۲، ص۴۷، خطبه ۱۴۶.    
[۸] صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۲۰۸، خطبه ۱۵۰.    

«هر كس از ما آن فتنه را درک كند با چراغ روشن در آن مى‌رود و پيروى مى‌كند در آن از عمل نیکوکاران.»
[۹] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۱۷، خطبه ۱۵۰.    
[۱۰] بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۳۹۲.    

(شرح های خطبه:
[۱۱] بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۳۹۳-۳۹۴.    
[۱۲] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۵، ص۷۲۳-۷۲۴.    
[۱۳] هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۹، ص۱۳۵-۱۳۶.    
[۱۴] ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۹، ص۱۲۶.    
)


۲.۲ - فاحْتَذَى - خطبه ۸۲ (پندپذیری)

امام (علیه‌السلام) در خطبه غرّا فرموده‌:
«فاتَّقوا اللهَ تَقيَّةَ مَنْ سَمِعَ فَخَشَعَ ... وَ راجَعَ فَتابَ وَ اقْتَدَى فاحْتَذَى وَ أُریَ فَرَأَى.»
[۱۵] سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۱۵۰، خطبه ۸۲.    
[۱۶] عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعه الاستقامه، ج۱، ص۱۳۴، خطبه ۸۱.    
[۱۷] صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۱۰۹-۱۱۰، خطبه ۸۳.    

«بترسيد از خدا مانند ترسيدن كسی كه كلمات حق را شنيد و اطاعت كرد، به خودش مراجعه كرد و توبه نمود و به سلف صالح اقتدا كرد و عمل خود را با عمل آن‌ها هم شكل كرد و نشان داده شده و ديد و عبرت گرفت.»
[۱۸] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۱۵۳، خطبه ۸۳.    
[۱۹] بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۵۲۶.    

(شرح های خطبه:
[۲۰] بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۵۲۸.    
[۲۱] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۳، ص۳۷۸.    
[۲۲] هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۳۸۷.    
[۲۳] ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۶، ص۲۵۵.    
)


این واژه هشت بار در «نهج البلاغه» آمده است.
[۲۴] سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۲۰، خطبه ۱۵۰.    
[۲۵] سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۱۵۰، خطبه ۸۲.    
[۲۶] سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۶۳۸، نامه ۳۱.    


۱. ↑ قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۲۵۹.    
۲. ↑ طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۱، ص۹۷.    
۳. ↑ ابن منظور، لسان العرب، ج۱۴، ص۱۶۹.    
۴. ↑ شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیه و الشوارد، ج۱، ص۶۱۵.    
۵. ↑ ابن مشهدی، محمد، المزار، ص۵۷۷.    
۶. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۲۰، خطبه ۱۵۰.    
۷. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعه الاستقامه، ج۲، ص۴۷، خطبه ۱۴۶.    
۸. ↑ صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۲۰۸، خطبه ۱۵۰.    
۹. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۱۷، خطبه ۱۵۰.    
۱۰. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۳۹۲.    
۱۱. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۳۹۳-۳۹۴.    
۱۲. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۵، ص۷۲۳-۷۲۴.    
۱۳. ↑ هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۹، ص۱۳۵-۱۳۶.    
۱۴. ↑ ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۹، ص۱۲۶.    
۱۵. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۱۵۰، خطبه ۸۲.    
۱۶. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعه الاستقامه، ج۱، ص۱۳۴، خطبه ۸۱.    
۱۷. ↑ صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۱۰۹-۱۱۰، خطبه ۸۳.    
۱۸. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۱۵۳، خطبه ۸۳.    
۱۹. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۵۲۶.    
۲۰. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۵۲۸.    
۲۱. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۳، ص۳۷۸.    
۲۲. ↑ هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۳۸۷.    
۲۳. ↑ ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۶، ص۲۵۵.    
۲۴. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۲۰، خطبه ۱۵۰.    
۲۵. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۱۵۰، خطبه ۸۲.    
۲۶. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۶۳۸، نامه ۳۱.    


• قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «حذو»، ص۲۵۹-۲۶۰.    


رده‌های این صفحه : مفردات نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 150 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 82 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان نامه 31 نهج البلاغه
جعبه ابزار