حدیث متفق و مفترق
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
حدیث متفق و مفترق، از اصطلاحات بکار رفته در
علم حدیث بوده و به حدیثی گفته می‌شود که
راوی آن در اسم و سایر مشخصات با راویان دیگر مشترک اما در شخص مختلف باشد.
اقسام
حدیث به اعتبار
سند آن زیاد است. یکی از اقسام آن حدیث متفق و متفرق است.
هرگاه در سند حدیثی راویی باشد که با یک یا چند نفر دیگر از
راویان در اسم و یا سایر مشخصات مشترک باشد اما در شخص با آنها مختلف باشد آن حدیث را متفق و مفترق نامند این اشتراک در اشکال مختلف ممکن است تحقق پیدا کند که به برخی از آنها اشاره می‌شود:
گاهی در اسم یا
لقب یا
کنیه مشترکند مثل اسماء، اعرج، ابو عمران.
گاهی در اسم و اسم پدر مشترکند مثل خلیل
بن احمد
گاهی در اسم و اسم پدر و جد مشترکند مثل محمد
بن یعقوب
بن یوسف
گاهی در کنیه و نسبت مشترکند مثل ابو عمران جونی
گاهی در اسم و اسم پدر و نسبت مشترکند مثل محمد
بن عبدالله انصاری.
گاهی در اسم و کنیه پدر مشترکند مثل
صالح بن ابی صالح.
وجه تسمیه حدیث به متفق این است که راویان آن در اسم اتفاق و هم آهنگی دارند و علت نام‌گذاری آن به مفترق این است که اشخاص با یک دیگر متفاوت هستند.
فرق این نوع حدیث با
متشابه السند آن است که در حدیث متفق و مفترق نام دو راوی در دو حدیث شبیه به یک دیگر است گر چه هر دو موثق باشند و در متشابه السند
راوی یک حدیث با شخص دیگری که از لحاظ درجه
وثاقت با وی فرق دارد هم نام است.
در حدیث متفق و مفترق نام هر دو راوی در تلفظ با هم متفق هستند ولی در
مؤتلف و مختلف متفق نیستند.
مرادف‌های این اصطلاح عبارتند از: متفق و مفترق، خبر متفق و مفترق، روایت متفق و مفترق.
پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «حدیث متفق و مفترق»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۷/۱۷.
