• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

حدیث متفق و مفترق

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


حدیث متفق و مفترق، از اصطلاحات بکار رفته در علم حدیث بوده و به حدیثی گفته می‌شود که راوی آن در اسم و سایر مشخصات با راویان دیگر مشترک اما در شخص مختلف باشد.


اقسام حدیث به اعتبار سند آن زیاد است. یکی از اقسام آن حدیث متفق و متفرق است.
هرگاه در سند حدیثی راویی باشد که با یک یا چند نفر دیگر از راویان در اسم و یا سایر مشخصات مشترک باشد اما در شخص با آنها مختلف باشد آن حدیث را متفق و مفترق نامند این اشتراک در اشکال مختلف ممکن است تحقق پیدا کند که به برخی از آنها اشاره می‌شود:

گاهی در اسم یا لقب یا کنیه مشترکند مثل اسماء، اعرج، ابو عمران.
گاهی در اسم و اسم پدر مشترکند مثل خلیل بن احمد
گاهی در اسم و اسم پدر و جد مشترکند مثل محمد بن یعقوب بن یوسف
گاهی در کنیه و نسبت مشترکند مثل ابو عمران جونی
گاهی در اسم و اسم پدر و نسبت مشترکند مثل محمد بن عبدالله انصاری.
گاهی در اسم و کنیه پدر مشترکند مثل صالح بن ابی صالح.

وجه تسمیه حدیث به متفق این است که راویان آن در اسم اتفاق و هم آهنگی دارند و علت نام‌گذاری آن به مفترق این است که اشخاص با یک دیگر متفاوت هستند.

فرق این نوع حدیث با متشابه السند آن است که در حدیث متفق و مفترق نام دو راوی در دو حدیث شبیه به یک دیگر است گر چه هر دو موثق باشند و در متشابه السند راوی یک حدیث با شخص دیگری که از لحاظ درجه وثاقت با وی فرق دارد هم نام است.

در حدیث متفق و مفترق نام هر دو راوی در تلفظ با هم متفق هستند ولی در مؤتلف و مختلف متفق نیستند.

مرادف‌های این اصطلاح عبارتند از: متفق و مفترق، خبر متفق و مفترق، روایت متفق و مفترق.
[۱] شهیدثانی، زین‌الدین، الرعایة فی علم الدرایه، ص۳۶۸.    
[۲] علیاری تبریزی، علی بن عبدالله، بهجة الامال، ج۱، ص۴۰۷.
[۳] صنعانی، محمد بن اسماعیل، توضیح الافکار، ج۲، ص۴۸۹.
[۴] درایة الحدیث، ص۷۷.
[۵] علامه نجفی، سیدضیاءالدین، ضیاء الدرایه، ص۳۴.
[۶] بروجردی، علی، طرائف المقال، ج۲، ص۲۵۳.    
[۷] تهانوی، محمدعلی، کشاف اصطلاحات الفنون و العلوم، ج۴، ص۳۵۶.
[۸] مامقانی، عبدالله، مقباس الهدایه، ج۱، ص۲۸۶.    
[۹] مامقانی، عبدالله، مقباس الهدایه، ج۱، ص۲۸۷.    
[۱۰] مامقانی، عبدالله، مقباس الهدایه، ج۳، ص۳۱۷.
[۱۱] صدر، سیدحسن، نهایة الدرایه، ص۳۲۳.    
[۱۲] صدر، سیدحسن، نهایة الدرایه، ص۴۲۳.


۱. ↑ شهیدثانی، زین‌الدین، الرعایة فی علم الدرایه، ص۳۶۸.    
۲. ↑ علیاری تبریزی، علی بن عبدالله، بهجة الامال، ج۱، ص۴۰۷.
۳. ↑ صنعانی، محمد بن اسماعیل، توضیح الافکار، ج۲، ص۴۸۹.
۴. ↑ درایة الحدیث، ص۷۷.
۵. ↑ علامه نجفی، سیدضیاءالدین، ضیاء الدرایه، ص۳۴.
۶. ↑ بروجردی، علی، طرائف المقال، ج۲، ص۲۵۳.    
۷. ↑ تهانوی، محمدعلی، کشاف اصطلاحات الفنون و العلوم، ج۴، ص۳۵۶.
۸. ↑ مامقانی، عبدالله، مقباس الهدایه، ج۱، ص۲۸۶.    
۹. ↑ مامقانی، عبدالله، مقباس الهدایه، ج۱، ص۲۸۷.    
۱۰. ↑ مامقانی، عبدالله، مقباس الهدایه، ج۳، ص۳۱۷.
۱۱. ↑ صدر، سیدحسن، نهایة الدرایه، ص۳۲۳.    
۱۲. ↑ صدر، سیدحسن، نهایة الدرایه، ص۴۲۳.


پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «حدیث متفق و مفترق»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۷/۱۷.    


رده‌های این صفحه : اصطلاحات حدیثی | خبر واحد
جعبه ابزار