• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

حاصِب (لغات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



مقالات مرتبط: حصب (مفردات‌قرآن).


حاصِب: (یُرْسِلَ عَلَیْکُمْ حاصِباً)
«حاصِب» از مادّه‌ «حَصْب» به معنای طوفان و بادی است که‌ «حصباء» یعنی سنگریزه‌ها را حرکت می‌دهد و پشت سر هم بر جایی می‌کوبد، و در اصل از «حصباء» به معنای سنگریزه گرفته شده است.



ترجمه و تفاسیر آیات مرتبط با حاصِب:

۱.۱ - آیه ۶۸ سوره اسراء

(أَفَأَمِنتُمْ أَن يَخْسِفَ بِكُمْ جَانِبَ الْبَرِّ أَوْ يُرْسِلَ عَلَيْكُمْ حَاصِبًا ثُمَّ لاَ تَجِدُواْ لَكُمْ وَكِيلًا) (آیا از این ایمن شدید که در خشکی با یک زلزله شدید شما را در زمین فرو ببرد، یا طوفانی از سنگریزه بر شما بفرستد و مدفونتان کند، سپس حافظ و یاوری برای خود نیابید؟!)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: کلمه حاصب به طوری که در مجمع البیان آمده به معنای بادی است که از شدت، سنگ‌ریزه‌ها را از جای بکند و بعضی‌ گفته‌اند: حاصب به معنای باد کشنده‌ای است که در بیابان برخیزد، به خلاف (قاصف) که به معنای باد کشنده در دریا (یعنی طوفان) است. (دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:)

۱.۲ - آیه ۴۰ سوره عنکبوت

(فَكُلًّا أَخَذْنَا بِذَنبِهِ فَمِنْهُم مَّنْ أَرْسَلْنَا عَلَيْهِ حَاصِبًا وَمِنْهُم مَّنْ أَخَذَتْهُ الصَّيْحَةُ وَمِنْهُم مَّنْ خَسَفْنَا بِهِ الْأَرْضَ وَمِنْهُم مَّنْ أَغْرَقْنَا وَمَا كَانَ اللَّهُ لِيَظْلِمَهُمْ وَلَكِن كَانُوا أَنفُسَهُمْ يَظْلِمُونَ) (ما هر یک از آنان را به گناهشان گرفتیم و مجازات کردیم، بر بعضی از آنها طوفانی از سنگریزه فرستادیم، و بعضی از آنان را صیحه مرگبار آسمانی فرو گرفت، و بعضی دیگر را در زمین فرو بردیم، و بعضی را غرق کردیم؛ خداوند هرگز به آنها ستم نکرد، ولی آنها خودشان بر خویشتن ستم می‌کردند.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: حاصب به معنای سنگ است، بعضی‌ هم گفته‌اند: به معنای بادی است که سنگریزه ببارد، و بنا به معنای اول جمله مورد بحث با قوم لوط منطبق می‌شود، و بنا بر معنای دوم با قوم عاد. (دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:)

۱.۳ - آیه ۳۴ سوره قمر

(إِنَّا أَرْسَلْنَا عَلَيْهِمْ حَاصِبًا إِلَّا آلَ لُوطٍ نَّجَّيْنَاهُم بِسَحَرٍ) (ما بر آنها طوفانی از شن فرستادیم و همه را هلاک کرد، جز خاندان لوط که سحرگاهان نجاتشان دادیم.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: کلمه حاصب به معنای بادی است که با خود، ریگ و سنگ بیاورد، و مراد از آن، بادی است که بر قوم لوط مسلط شد، و سجیل منضود بر سر آنان ریخت. (دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:)


۱. اسراء/سوره۱۷، آیه۶۸.    
۲. عنکبوت/سوره۲۹، آیه۴۰.    
۳. قمر/سوره۵۴، آیه۳۴.    
۴. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۲، ص۴۳.    
۵. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱۲، ص۲۱۸.    
۶. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱۶، ص۲۹۰.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۲۳، ص۷۰.    
۸. اسراء/سوره۱۷، آیه۶۸.    
۹. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۲۸۹.    
۱۰. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۳، ص۲۱۳.    
۱۱. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۳، ص۱۵۴.    
۱۲. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۴، ص۱۷۳.    
۱۳. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۶، ص۲۷۱.    
۱۴. عنکبوت/سوره۲۹، آیه۴۰.    
۱۵. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۴۰۱.    
۱۶. اسماعیل حقی، روح البیان، ج۶، ص۴۶۹.    
۱۷. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۶، ص۱۸۸.    
۱۸. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۶، ص۱۲۷.    
۱۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۹، ص۵۷.    
۲۰. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۸، ص۲۶.    
۲۱. قمر/سوره۵۴، آیه۳۴.    
۲۲. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۵۳۰.    
۲۳. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۹، ص۱۳۳.    
۲۴. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۹، ص۸۱.    
۲۵. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۴، ص۴۲.    
۲۶. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۹، ص۳۲۰.    



مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «حاصِب»، ص۱۷۵.    






جعبه ابزار