حاصِب (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
حاصِب: (یُرْسِلَ عَلَیْکُمْ حاصِباً)«حاصِب» از مادّه
«حَصْب» به معنای طوفان و بادی است که
«حصباء» یعنی سنگریزهها را حرکت می‌دهد و پشت سر هم بر جایی می‌کوبد،
و در اصل از
«حصباء» به معنای سنگریزه گرفته شده است.
ترجمه و تفاسیر آیات مرتبط با
حاصِب:
(أَفَأَمِنتُمْ أَن يَخْسِفَ بِكُمْ جَانِبَ الْبَرِّ أَوْ يُرْسِلَ عَلَيْكُمْ حَاصِبًا ثُمَّ لاَ تَجِدُواْ لَكُمْ وَكِيلًا) (آیا از این ایمن شدید که در خشکی با یک
زلزله شدید شما را در
زمین فرو ببرد، یا طوفانی از سنگریزه بر شما بفرستد و مدفونتان کند، سپس حافظ و یاوری برای خود نیابید؟!)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: کلمه
حاصب به طوری که در مجمع البیان آمده به معنای بادی است که از شدت، سنگریزهها را از جای بکند و بعضی گفته‌اند:
حاصب به معنای باد کشنده‌ای است که در بیابان برخیزد، به خلاف (قاصف) که به معنای باد کشنده در
دریا (یعنی طوفان) است.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
(فَكُلًّا أَخَذْنَا بِذَنبِهِ فَمِنْهُم مَّنْ أَرْسَلْنَا عَلَيْهِ حَاصِبًا وَمِنْهُم مَّنْ أَخَذَتْهُ الصَّيْحَةُ وَمِنْهُم مَّنْ خَسَفْنَا بِهِ الْأَرْضَ وَمِنْهُم مَّنْ أَغْرَقْنَا وَمَا كَانَ اللَّهُ لِيَظْلِمَهُمْ وَلَكِن كَانُوا أَنفُسَهُمْ يَظْلِمُونَ) (ما هر یک از آنان را به گناهشان گرفتیم و مجازات کردیم، بر بعضی از آنها طوفانی از سنگریزه فرستادیم، و بعضی از آنان را صیحه مرگبار آسمانی فرو گرفت، و بعضی دیگر را در زمین فرو بردیم، و بعضی را غرق کردیم؛
خداوند هرگز به آنها ستم نکرد، ولی آنها خودشان بر خویشتن ستم می‌کردند.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید:
حاصب به معنای سنگ است، بعضی
هم گفته‌اند: به معنای بادی است که سنگریزه ببارد، و بنا به معنای اول جمله مورد بحث با
قوم لوط منطبق می‌شود، و بنا بر معنای دوم با
قوم عاد.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
(إِنَّا أَرْسَلْنَا عَلَيْهِمْ حَاصِبًا إِلَّا آلَ لُوطٍ نَّجَّيْنَاهُم بِسَحَرٍ) (ما بر آنها طوفانی از شن فرستادیم و همه را هلاک کرد، جز خاندان لوط که سحرگاهان نجاتشان دادیم.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: کلمه
حاصب به معنای بادی است که با خود، ریگ و
سنگ بیاورد، و مراد از آن، بادی است که بر قوم لوط مسلط شد، و
سجیل منضود بر سر آنان ریخت.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «حاصِب»، ص۱۷۵.
