• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

جِبِلَّه (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



دیگر کاربردها: جبله (ابهام‌زدایی).


جِبِلَّه (به کسر جیم و باء) از واژگان قرآن کریم به معنای خلقت و طبیعت است.



جِبِلَّه به معنای خلقت است.
به معنای خلقت و طبيعت نیز می‌باشد.


به مواردی از جِبِلَّه که در قرآن به‌ کار رفته است، اشاره می‌شود:

۲.۱ - الْجِبِلَّةَ (آیه ۱۸۴ سوره شعراء)

(وَ اتَّقُوا الَّذِي خَلَقَكُمْ وَ الْجِبِلَّةَ الْأَوَّلِينَ‌)
«بترسيد از آن كه شما و مردمان گذشته را آفريده است.»
در مجمع البیان فرموده: جبلّه طبيعتى كه شى‌ء بر آن بنا نهاده شده باشد.
راغب عقيده دارد كه آن از جبل به معنى كوه است همان طور كه كوه، ثقيل است جبلّه هم طبيعتى است كه نقل و عوض كردن آن مشكل است. (جبلّة الاوّلين) يعنى مردمی كه بر احوال خود مجبول‌اند و بر آن‌ها بنا نهاده شده‌اند.
در المیزان آن را به معنى فطرت درک حسن و قبح و هدایت اوّليه گرفته است.
به هر حال جبلّه به معنى خلق مطلق نيست بلكه خلقی كه بر فطرت هدايت و درک حسن و قبح‌اند و درک و فهم‌جبلّى آن‌هاست.


۲.۲ - جِبِلًّا (آیه ۶۲ سوره یس)

(وَ لَقَدْ أَضَلَّ مِنْكُمْ‌ جِبِلًّا كَثِيراً أَ فَلَمْ تَكُونُوا تَعْقِلُونَ‌)
(او گروه زيادى از شما را گمراه كرد؛ آيا اندیشه نكرديد؟)
طبرسی، زمخشری و بیضاوی خلق گفته‌اند: ولى سرشت و طبيعت نيز در نظر است و معناى آن خلق مطلق نيست يعنى شیطان خلق كثيرى از شما را كه بر فطرت هدايت آفريده شده بودند گمراه كرد و فطرت خدایی را تغيير داد كه لازم بود از خواسته فطرت بر نگردند و گمراه نشوند.



۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۲، ص۱۴.    
۲. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دار القلم، ص۱۸۵-۱۸۶    
۳. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۵، ص۳۳۴.    
۴. جوهری، ابونصر، الصحاح (تاج اللغه و صحاح العربیه)، ج۴، ص۱۶۵۰.    
۵. فیروزآبادی، مجدالدین، قاموس المحیط، ج۳، ص۳۴۵.    
۶. شعراء/سوره۲۶، آیه۱۸۴.    
۷. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۵، ص۴۴۱-۴۴۲.    
۸. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۵، ص۳۱۳.    
۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۸، ص۵۶.    
۱۰. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۷، ص۳۵۰.    
۱۱. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۷، ص۳۴۹.    
۱۲. راغب اصفهانی، حسین، المفردات فی غریب القرآن، ص۱۸۵-۱۸۶    
۱۳. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۵، ص۴۴۱.    
۱۴. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۵، ص۳۱۳.    
۱۵. یس/سوره۳۶، آیه۶۲.    
۱۶. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن‌، ص۴۴۴.    
۱۷. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۷، ص۱۵۳.    
۱۸. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۷، ص۱۰۳.    
۱۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۰، ص۴۲۷.    
۲۰. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۸، ص۲۸۴-۲۸۵.    
۲۱. جوهری، ابونصر، الصحاح (تاج اللغه و صحاح العربیه)، ج۴، ص۱۶۵۱.    
۲۲. شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیه و الشوارد، ج۱، ص۳۹۴.    
۲۳. فیروزآبادی، مجدالدین، قاموس المحیط، ج۳، ص۳۴۵.    
۲۴. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۸، ص۲۸۴.    
۲۵. زمخشری، محمود بن عمرو، اساس البلاغه، ج۱، ص۱۲۱.    
۲۶. بیضاوی، عبدالله بن عمر، تفسیر بیضاوی، ج۴، ص۲۵۲.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «جبله»، ج۲، ص۱۴-۱۵.    






جعبه ابزار