• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

جُمود (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





جُمود (به ضم جیم) یا جَمد یکی از مفردات نهج البلاغه به معنای ایستادن و خشکیدن است.
حضرت علی (علیه‌السلام) در خصوص آفرینش حضرت آدم (علیه‌السلام)، حفظ آبرو از این واژه استفاده نموده است.



جُمود (به فتح جیم) یا جَمد به معنای ایستادن و خشکیدن آمده است.
چنان‌که گفته می‌شود:
«جَمَدَ الْماءُ: قامَ؛ جَمَدَ الدَّمُ : يَبِسَ.»
واژه‌ «جامد» نیز به معنای بی‌حرکت، آمده است.


برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:

۲.۱ - أَجْمَدَها - خطبه ۱ (حضرت آدم)

امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره خميره حضرت آدم (علیه‌السلام) فرموده است:
«أَجْمَدَها حَتَّى اسْتَمْسَكَتْ، وَ أَصْلَدَها حَتَّى صَلْصَلَتْ.»
«آن گِل شکل یافته را خشکانید تا قوام یافت و آن‌را سخت گردانید تا خشک گردید و مانند سفال صدا می‌کرد.»

۲.۲ - جامِدٌ - حکمت ۳۳۶ (حفظ آبرو)

امام (علیه‌السلام) درباره حفظ آبرو نیز فرموده است:
«ماءُ وَجْهِكَ جامِدٌ يُقْطِرُهُ السُّؤالُ، فَانْظُرْ عِنْدَ مَنْ تُقْطِرُهُ.»
«آب رویت ایستاده و محفوظ است، سوال آبرویت را می‌ریزد؛ ببین پیش کدام کس آن‌را می‌ریزی.» یعنی: سؤال را از اهلش بکن.


۲.۳ - جَماداً - خطبه ۲۲۰ (مردگان)

امام (علیه‌السلام) درباره مردگان می‌فرماید:
«فَأَصْبَحوا في فَجَواتِ قُبورِهِمْ جَماداً لا يَنْمونَ، وَ ضِماراً لا يوجَدونَ.»
«آنها در شکاف‌های قبر خود به صورت جماد در آمدند که نموّ ندارند و پنهان‌ شدند که پیدا نیستند.»


این واژه نه ‌بار در «نهج البلاغه» آمده است.


۱. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۳، ص۲۶.    
۲. شرتونی، سعید، أقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۱، ص۴۵۹.    
۳. ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج۳، ص۱۲۹.    
۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۳۲، خطبه ۱.    
۵. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۱۴، خطبه ۱.    
۶. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۴۲، خطبه ۱.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۶، خطبه۱.    
۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۳۵۴.    
۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۳۵۸.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱، ص۱۷۲.    
۱۱. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۴۱.    
۱۲. ابن ابی الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۹۶.    
۱۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغة ت الحسون، ص۸۵۹، حکمت ۳۳۶.    
۱۴. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۲، ص۲۳۵، حکمت ۳۴۶.    
۱۵. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۵۳۵، حکمت ۳۴۶.    
۱۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۴۶.    
۱۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۶۹۷.    
۱۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۶۹۷.    
۱۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۴، ص۷۶۱.    
۲۰. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۱، ص۴۳۰.    
۲۱. ابن ابی الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغة، ج۱۹، ص۲۶۱.    
۲۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغة ت الحسون، ص۵۳۷، خطبه ۲۲۰.    
۲۳. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ص۲۳۲، خطبه ۲۱۶.    
۲۴. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۳۳۹، خطبه ۲۲۱.    
۲۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۵۳۱.    
۲۶. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۱۰۹.    
۲۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۱۱۵.    
۲۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۸، ص۳۲۱.    
۲۹. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۱۴، ص۲۱۸.    
۳۰. ابن ابی الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغة، ج۱۱، ص۱۵۰.    
۳۱. سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۶۵۰، نامه ۳۱.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «بنی‌جمح»، ص۲۲۸.    






جعبه ابزار