جُزْء (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
جُزء (به ضم جیم) یکی از
مفردات نهج البلاغه، به معنای تکّه، پاره، بعض و بخش است.
حضرت علی (علیه‌السلام) در توصیف
خدای تعالی و سیمای
شیعیان، از این واژه استفاده نموده است.
جُزء (به ضم جیم)
به معنای تکّه، پاره، بعضی و بخش آمده است. چنان‌که گفته می‌شود: «
الجزء بالضّم: البعض».
جمع این واژه «
اجزاء» از
باب افعال به معنای کفایت کردن، بی‌نیاز کردن آمده است.
برخی از مواردی که در
نهج البلاغه استفاده شده به شرح ذیل می‌باشد:
امام (صلوات‌الله‌علیه) در توصیف خدای تعالی می‌فرماید:
«وَ لاَ یُغَیِّرُهُ الضِّیَاءُ وَ الظَّلاَمُ وَ لاَ یُوصَفُ بِشَیْءٍ مِنَ الْاَجْزَاءِ وَ لاَ بِالْجَوَارِحِ وَ الْاَعْضَاءِ»؛
«گذشت
شب‌ها و
روزها او را فرسوده نكند و
روشنایی و
تاریکی تغييرش ندهد؛ نه به داشتن اجزاء وصف شود، نه به داشتن اندام و اعضاء».
امام (علیه‌السلام) در توصیف سیمای شیعیان در خطبه
همّام نیز می‌فرمایند:
«اَمَّا اللَّیْلَ فَصَافُّونَ اَقْدَامَهُمْ تَالِینَ لِاَجْزَاءِ الْقُرْآنِ یُرَتِّلُونَهَا تَرْتِیلاً»؛
«اما برنامه شبانه‌شان این است كه: قدم‌هایشان را جفت می‌كنند (کنایه از این‌که روی پا می‌ایستند) و اجزاء
قرآن را به صورت
ترتیل و با تأنی و آرامش
تلاوت می‌كنند».
این واژه پنج بار در «نهج البلاغه» آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «جزء»، ج۱، ص۲۱۵.
