• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

جَهْز (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





جَهْز (به فتح جیم) یکی از مفردات نهج البلاغه به معنای تجهیز و آماده کردن است.
حضرت علی (علیه‌السلام) در رابطه به پایان خلافت و مرگ عثمان و بیان توصیه‌ای در جریان جنگ صفین از این واژه استفاده نموده است.



جَهْز (به فتح جیم) به معنای تجهیز و آماده کردن، آمده است.
چنان‌که گفته می‌شود: «اَلاِجهاز عَلَی الجَریح؛ تمام کردن قتل او.»


برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:

۲.۱ - أَجْهَزَ - خطبه ۳ (درباره عثمان)

امیرالمومنین (علیه‌السلام) در خطبه شقشقیه درباره عثمان و خلافكاری‌هاى او فرموده:
«إِلَى أَنِ انْتَكَثَ عَلَيْهِ فَتْلُهُ، وَ أَجْهَزَ عَلَيْهِ عَمَلُهُ، وَ كَبَتْ بِهِ بِطْنَتُهُ.»
«عاقبت بافته‌هايش (براى استحكام خلافت) پنبه شد، و كردار ناشايستش كارش را تباه ساخت و سرانجام شکم خوارگی و ثروت اندوزی، براى ابد نابودش ساخت.»

۲.۲ - تُجْهِزوا - نامه ۱۴ (توصیه به یاران)

امام (علیه‌السلام) همچنین در توصیه‌ای به یاران خود در نبرد صفین، فرموده ‌اند:
«فَلا تَقْتُلوا مُدْبِراً، وَ لا تُصيبوا مُعْوِراً، وَ لا تُجْهِزوا عَلَى جَريح.»
«کسی را که قدرت دفاع ندارد آسیب نرسانید و زخم خورده را از پا در نیاورید.»

۲.۳ - تَجَهَّزوا - خطبه ۲۰۴ (موعظه)

آن حضرت (علیه‌السلام) در بیان موعظه‌ای نیز می‌فرماید:
«تَجَهَّزوا رَحِمَكُمُ اللهُ! فَقَدْ نودِيَ فيكُمْ بِالرَّحيلِ.»
«آماده شوید خدا رحمت‌تان کند، ندا به کوچ در میان شما برخاسته و اقامت را در دنیا کم کنید.»
این واژه سه بار در «نهج البلاغه» آمده است.


۱. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین ط-الحسینی، ج۴، ص۱۴.    
۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۴۴، خطبه ۳.    
۳. عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة، ج۱، ص۳۰، خطبه ۳.    
۴. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۴۹، خطبه ۳.    
۵. شرح مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۹، خطبه ۳.    
۶. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۵۲۴.    
۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۵۲۴.    
۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱، ص۳۶۴.    
۹. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۹۷.    
۱۰. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۱۹۷.    
۱۱. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۵۹۸، نامه ۱۴.    
۱۲. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۳، ص۱۶، نامه ۱۴.    
۱۳. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۳۷۳، نامه ۱۴.    
۱۴. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۵۸۳.    
۱۵. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۶۵۶.    
۱۶. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۶۵۷.    
۱۷. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۹، ص۱۸۳.    
۱۸. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۱۸، ص۱۲۴.    
۱۹. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۵، ص۱۰۴.    
۲۰. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۵۱۰، خطبه ۲۰۴.    
۲۱. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۲، ص۲۰۹، خطبه ۱۹۹.    
۲۲. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۳۲۱، خطبه ۲۰۴.    
۲۳. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۴۹۹.    
۲۴. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۱۰.    
۲۵. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۱۱.    
۲۶. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۸، ص۷۰.    
۲۷. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۱۳، ص۴۸.    
۲۸. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۱، ص۵.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «جهز»، ص۲۳۶-۲۳۷.    






جعبه ابزار