• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

جَمال (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





جَمال (به فتح جیم) یکی از مفردات نهج البلاغه به معنای زیبایی زیاد است.
حضرت علی (علیه‌السلام) در خصوص طاووس و قرآن کریم از این واژه استفاده نموده است.



جَمال (به فتح جیم) به معنای زیبایی زیاد آمده است.
واژه «اجمال» به معنای نیکو کردن است.
واژه «جمیل» به معنای زیبا و نیکو است.
واژه «تجمّل» به معنای زینت کردن است.
واژه «مجمل» به صیغه فاعل، به معنای آن‌که خوب کار می‌کند و به صیغه مفعول به معنی نامبیّن است. چنان‌که گفته می‌شود:
«اَجمَلَ الشَّی‌ء: جَمعه مِن غَیر تَفصیل.»
واژه «جمله» به معنی اجزاء جمع شده است: «اَلجُملَة: جَماعَةُ الشَّی‌ء.»


برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:

۲.۱ - الطّاوُسُ - خطبه ۱۶۵ (زیبایی طاووس)

امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره طاووس فرموده است:
«وَ مِنْ اَعْجَبِها خَلْقاً الطّاوُسُ الَّذی اَقامَهُ فی اَحْکَمِ تَعْدیلٍ وَ نَضَّدَ اَلْوانَهُ.»
«يكى از شگفت انگيزترين آنها «طاووس» است كه در موزونترين شكلش بيافريد و با رنگ‌هاى مختلف به عالی‌ترين صورت رنگ‌آميزى كرد.»

۲.۲ - جُمَلَهُ - خطبه ۱ (قرآن کریم)

همچنین امام (علیه‌السلام) درباره قرآن کریم فرموده‌اند:
«مُفَسِّراً جُمَلَهُ، وَ مُبَيِّناً غَوامِضَهُ.»
«عبارات مجمل خود را تفسیر، و نکات پیچیده خود را روشن می‌کند.» که منظور از بیان کننده و تفسیر کننده شاید امام و خلیفه رسول اللّه (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم) باشد.



مواردی از این مادّه در نهج البلاغه به کار رفته است.


۱. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ص۲۰۲.    
۲. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۵، ص۳۴۲.    
۳. قیومی، أحمد بن محمد، المصباح المنیر، ج۱، ص۶۱.    
۴. ابن سیده، المحکم والمحیط الأعظم، ج۷، ص۴۵۱.    
۵. سید رضی، محمد، نهج البلاغة ت الحسون، ص۳۶۲، خطبه ۱۶۵.    
۶. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۲، ص۸۸، خطبه ۱۶۳.    
۷. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۲۳۶، خطبه ۱۶۵.    
۸. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۶۳.    
۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۵۵۸.    
۱۰. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۵۶۲.    
۱۱. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۶، ص۳۶۸.    
۱۲. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۱۰، ص۵۴.    
۱۳. ابن ابی الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغة، ج۹، ص۲۶۸.    
۱۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغة ت الحسون، ص۳۶، خطبه ۱.    
۱۵. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۱، ص۲۰، خطبه ۱.    
۱۶. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص، خطبه ۱.    
۱۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۳.    
۱۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۴۰۷.    
۱۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۴۴۳.    
۲۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱، ص۲۳۹.    
۲۱. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲، ص۱۸۴.    
۲۲. ابن ابی الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغة، ج۱، ص۱۱۷.    
۲۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغة ت الحسون، ص۳۶۵، خطبه ۱۶۵.    
۲۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغة ت الحسون، ص۶۴۴، نامه ۳۱.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «جمال»، ج۱، ص۲۲۹.    






جعبه ابزار