جَحِیم (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
جَحِیم: (اِلی صِرَاطِ الْجَحِیمِ)«جَحِیم» از مادّه
«جحم، جحمه» (بر وزن فهم و ضربه) گرفته شده که به معنای بر افروختن آتش است؛
بنابراین «جحیم» همان آتش فروزان و شعله‌ور است، و معمولًا در تعبیر
قرآن به معنای
دوزخ آمده است.
ترجمه و تفاسیر آیات مرتبط با جَحِیم:
(مِن دُونِ اللَّهِ فَاهْدُوهُمْ إِلَى صِرَاطِ الْجَحِيمِ) (آری آنچه را غیر از
خدا می‌پرستیدند جمع کنید و به سوی راه دوزخ هدایتشان نمایید.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: کلمه جحیم در قرآن یکی از اسم‌های جهنم است که از ماده جحمة مشتق شده، که- بنا به گفته
راغب به معنای شدت سوزش آتش است.
و مراد از اینکه فرموده: ایشان را به سوی صراط جحیم هدایت کنید، این است که ایشان را به سوی جهنم ببرید و در جهنم بیفکنید، چون کلمه هدایت همه جا به معنای راهنمایی نیست، بلکه گاهی به معنای رساندن به هدف و مقصد است.
بعضی از مفسرین گفته‌اند: اگر بردن به سوی دوزخ را هدایت به سوی آن خوانده، از باب
استهزاء است. در مجمع البیان گفته: این تعبیر از این جهت است که
کفار هم مانند دیگران لیاقت و استعداد آن را داشتند که به سوی
بهشت هدایت شوند، خدا هم جز هدایت کاری ندارد، ولی خود آنان کارهایی کردند که هدایت خدا مبدل به هدایت به سوی دوزخ شود، و این تعبیر نظیر تعبیری است که در آیه
(فَبَشِّرْهُمْ بِعَذابٍ اَلِیمٍ) پس به عذاب دردناک بشارتشان بده آمده، چون در این آیه نیز خود کفار بشارت خدای را مبدل به بشارت به سوی
عذاب کردند.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
(قَالُوا ابْنُوا لَهُ بُنْيَانًا فَأَلْقُوهُ فِي الْجَحِيمِ) (بت پرستان گفتند: «بنای مرتفعی برای او بسازید و او را در جهنمی از آتش بیفکنید!)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: کلمه جحیم به معنای آتشی است که شعله‌هایش شدید باشد، و معنایش این است که: برای
شکنجه وی محلی بسازید که گنجایش
آتش افروخته داشته باشد، سپس وی را در آن آتش بیفکنید.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
(وَإِنَّ الْفُجَّارَ لَفِي جَحِيمٍ) (و بدکاران در دوزخند.)
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «جَحِیم»، ص۱۶۲.
