• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

جَبّار (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





جَبّار (به فتح جیم) یکی از مفردات نهج البلاغه، اگر وصف خدا آید به معنای مُصلح و اگر وصف انسان آید به معنای ستمگر می‌باشد؛ زیرا اعمال قهر در خدا برای اصلاح و در بشر برای ظلم است.
حضرت علی (علیه‌السلام) در بیانی خطاب به عقیل و بیان موعظه‌ای و ... از این واژه استفاده نموده است.



جَبّار (به فتح جیم) اگر وصف خدا آید به معنای مُصلح و اگر وصف انسان آید به معنای ستمگر می‌باشد؛ زیرا اعمال قهر در خدا برای اصلاح و در بشر برای ظلم است آمده است.


برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:

۲.۱ - جَبَّارُها - خطبه ۲۲۳ (خطاب به عقیل)

امام (صلوات‌الله‌علیه) در بیانی خطاب به عقیل فرموده است: «وَ تَجُرُّني إِلَى نار سَجَرَها جَبَّارُها لِغَضَبِهِ»؛
«و می‌کشی مرا به آتشی که خدای جبار برای غضبش سرخ کرده است».بیان آن در «ثکل» آمده است.

۲.۲ - الْجَبَّارِین - خطبه ۱۸۲ (در مقام موعظه)

امام (علیه‌السلام) در مقام موعظه فرموده‌اند: «... اَیْنَ اَصْحَابُ مَدَائِنِ الرَّسِّ الَّذِینَ قَتَلُوا النَّبِیِّینَ، وَاَطْفَاُوا سُنَنَ الْمُرْسَلِینَ، وَاَحْیَوْا سُنَنَ الْجَبَّارِینَ»؛
«اصحاب شهرهاى «رس»، همانها كه پیامبران را كشتند و چراغ پر فروغ سنن آنها را خاموش و راه و رسم ستمگران و جبّاران را زنده ساختند، كجايند؟».

۲.۳ - مُجْبَرِينَ - نامه ۱ (خطاب به اهل کوفه)

واژه «مجبر»، اسم فاعل و اسم مفعول هر دو آمده است.
امام (علیه‌السلام) همچنین به اهل کوفه درباره بیعت خود نوشت: «وَ بايَعَني النَّاسُ غَيْرَ مُسْتَكْرَهينَ وَ لا مُجْبَرِينَ»؛
«مردم بدون اکراه و اجبار، با من بيعت نمودند».واژه «جبابره» نیز جمع جبّار است.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۱۹۶.    
۲. طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۳، ص۲۳۹.    
۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۵۵۴، خطبه ۲۲۳.    
۴. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الإستقامة، ج۲، ص۲۲۴، خطبه ۲۱۹.    
۵. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۳۴۷، خطبه۲۲۴.    
۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۵۴۱.    
۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۱۵۵.    
۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۱۵۴.    
۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۸، ص۴۰۶.    
۱۰. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱۴، ص۳۰۰.    
۱۱. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۱، ص۲۴۵.    
۱۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۴۰۹، خطبه ۱۸۲.    
۱۳. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۱۲۸، خطبه ۱۷۰.    
۱۴. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۶۳، خطبه ۱۸۲.    
۱۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۴۰۷.    
۱۶. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۷۰۱.    
۱۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۷۱۱.    
۱۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۷، ص۶۱.    
۱۹. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۳۳۲.    
۲۰. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۹۲.    
۲۱. سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۵۸۲، نامه ۱.    
۲۲. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۳، نامه ۱.    
۲۳. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۳۶۳، نامه ۱.    
۲۴. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۵۶۵.    
۲۵. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۵۷۴.    
۲۶. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۵۷۸.    
۲۷. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۹، ص۲۶.    
۲۸. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱۶، ص۳۸۷.    
۲۹. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج، ص.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «جبّار»، ج۱، ص۱۹۶.    






جعبه ابزار