جَهَنَّم (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
جَهَنَّم (به فتح جیم) یکی از
مفردات نهج البلاغه به معنای خانه عذاب است.
حضرت علی (علیه‌السلام) در خصوص پیشوای
ظالم و ویژگی‌های
پرهیزکاران از این واژه استفاده نموده است.
این واژه سه بار در «
نهج‌البلاغه» آمده است.
جَهَنَّم (به فتح جیم) به معنای خانه عذاب آمده است.
به‌همین جهت در در
اقرب الموارد گفته شده:
«آن اسم عجمی و گویند فارسی و بقولی عبری است و اصل آن «کهنّام» است.»
همچنین در کتاب
قاموس آمده است: «
وَرکیّة جَهنَّام وَ جَهَنَّم.»
به معنای چاه عمیق و جهنم به علت عمیق بودن جهنم نامیده شده است.
مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:
امام (صلوات‌الله‌علیه) در رابطه با پیشوای ظالم خطاب به
عثمان فرموده است:
«وَ إِني سَمِعْتُ رَسولَ اللهِ (صلى‌الله‌عليه‌وآله) يَقولُ: «يُؤْتَى يَوْمَ الْقِيامَةِ بِالاِْمامِ الْجائِرِ وَ لَيْسَ مَعَهُ نَصيرٌ وَ لا عاذِرٌ، فَيُلْقَى في نارِ جَهَنَّمَ.» «روز
قیامت پیشوای ظالم را می‌آورند در حالی که نه یاری دارد و نه عذرآوری! و او در آتش جهنّم انداخته می‌شود.»
امام (علیه‌السلام) در
خطبه ۱۹۳، درباره پرهیزکاران می‌فرماید:
«إِذا مَرّوا بِآيَة فيها تَخْويفٌ أَصْغَوْا إِلَيْها مَسامِعَ قُلوبِهِمْ، وَ ظَنّوا أَنَّ زَفيرَ جَهَنَّمَ وَ شَهيقَها في أُصولِ آذانِهِمْ.» «هنگامی که به
آیه‌ای می‌رسند که
بیم و
انذار در آن است (انذار در برابر
گناهان) گوش‌های دل خویش را برای شنیدن آن باز می‌کنند و گویی فریادها و ناله‌های زبانه‌های آتش دوزخ در درون گوششان طنین‌انداز است!»
آن حضرت (علیه‌السلام) همچنین در
نامه ۱۷، خطاب به
معاویه فرموده‌اند:
«وَ لَبِئْسَ الْخَلْفُ خَلْفٌ یَتْبَعُ سَلَفاً هَوَی فی نارِ جَهَنَّمَ.» «بدا پسری که پیرو پدر گردد و در پی او به آتش دوزخ در افتد!»
این واژه سه بار در «نهج البلاغه» آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «جهنم»، ج۱، ص۲۳۸.
