جمع مؤتلف و مختلف
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
وصف دو چیز به صفت واحد و سپس توصیف یکی از آن‌ها به
وصف اضافی را جمع مؤتلف و مختلف گویند.
«جمع مؤتلف و مختلف» از
اسلوب
های بدیعی قرآن و به این معنا است که
متکلم برای
مدح و ثنای دو موصوف، اوصاف مساوی می‌آورد و سپس با آوردن وصف اضافی، یکی از دو موصوف را بر دیگری
ترجیح می‌دهد؛ ولی
باعث تنقیص دیگری نیست؛ مانند: (و داوود و سلیمان اذ یحکمان فی الحرث اذ نفشت فیه غنم القوم وکنا لحکمهم شاهدین ففهمناها سلیمان وکلا آتینا حکما وعلما…)؛ «و داوود و سلیمان را (به خاطر بیاور) هنگامی که درباره کشتزاری داوری می‌کردند که گوسفندان بی شبان
قوم، شبان گاه در آن چریده بودند، و ما بر
حکم آنان شاهد بودیم. ما (
حکم واقعی) آن را به سلیمان فهماندیم و به هر یک از آنان داوری و
علم فراوانی دادیم….» .
در این
آیه شریفه، بین
سلیمان و
داوود علیه‌السّلام در حکم و
علم تساوی برقرار و سپس سلیمان علیه‌السّلام را به صفت
فهم توصیف کرد در حالی که فهم سلیمان علیه‌السّلام مایه
نقص حضرت داوود علیه‌السّلام نیست.
فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «جمع مؤتلف و مختلف».
