جمع بین مطلق و مقید
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
جمع بین مطلق و مقید رفع تنافی میان مدلول
دلیل مطلق و دلیل مقید است.
جمع بین مطلق و مقید ، به معنای ایجاد سازگاری و رفع تنافی میان مدلول دلیل مطلق و مدلول دلیل مقید است ، مثل این که دلیل مطلقی بگوید: " ان ظاهرت
اعتق رقبة ؛ اگر
ظهار کردی باید یک
بنده آزاد کنی " که شامل
رقبة مؤمن و
کافر می شود ، و دلیل مقید بگوید: " لا
تعتق رقبة کافرة " ؛ آزاد نمودن بنده کافر ، صحیح نیست " ؛ در این صورت ، دو
حکم مختلف وجود دارد که یکی بر
جواز عتق مطلق
رقبه چه مؤمن و چه کافر و دیگری بر عدم جواز
عتق رقبه کافر دلالت می کند و میان این دو حکم تنافی و ناسازگاری است.
در این قبیل موارد که نمی توان به مفاد هر دو حکم عمل کرد، به ناچار باید حکم مطلق را به وسیله حکم مقید
قید زد و چنین نتیجه گرفت که مقصود از
عتق در دلیل اول ،
عتق مطلق
رقبه نیست ، بلکه
عتق رقبه مؤمن مراد است.
فرهنگ‌نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۳۷۸، برگرفته از مقاله «جمع بین مطلق و مقید».
