جزئی منطقی‌

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

جزئی منطقی یکی از اصطلاحات به‌کار رفته در علم منطق بوده و به معنای مفهوم غیر قابل صدق بر کثیرین است.

---

جزئی همانند کلی به اقسام ذیل منقسم می‌شود:
۱. جزئی منطقی؛
۲. جزئی طبیعی؛
۳. جزئی عقلی.

---

در قضیه «زید جزئی است» سه چیز وجود دارد:
۱. ماهیت جزئی زید یا همان طبیعت و ذات زید بما هو زید؛ طبیعت زید چون یکی از افراد کلی طبیعی (طبیعت انسان) است که در عالم طبیعت یعنی خارج یافت می‌شود، «جزئی طبیعی» نامیده می‌شود.
۲. عنوان یا وصف جزئی یا مفهوم جزئی بما هو جزئی؛ وصف جزئی که بر مفهوم زید حمل شده است، به معنای مفهومی است که قابل صدق بر کثیرین نیست و «جزئی منطقی» نام دارد، چون منطق‌دانان از جزئی در مقابل کلی همین معنا را اراده می‌کنند.
۳. مفهوم زید به وصف اتصافش به صفت جزئیت؛ مجموع زید جزئی، جزئی عقلی است، زیرا زید با وصف جزئیت، وجود خارجی ندارد، چون جزئیت و کلیت از معقولات ثانیه منطقی به‌شمار می‌آیند که فقط در ذهن یافت می‌شوند و در خارج، ذات زید موجود است، نه زید جزئی یا انسان کلی.

---

در تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است:

• گرامی، محمدعلی، منطق مقارن.
• فرصت شیرازی، میرزا محمد، اشکال‌ المیزان.
• تفتازانی، عبدالله بن شهاب‌الدين، الحاشیة علی تهذیب المنطق.
• مظفر، محمدرضا، المنطق.    
• سبزواری، ملاهادی، شرح المنظومة.    

---